--հաւք(ուն), այսինքն՝  թռչուն(ին): 

--տատրակ  կը նշանակէ վայրի աղաւնի: 

--կուց-կուց կը նշանակէ ափերով. կուց-ափ: 

--արուն, այսինքն՝ արիւն:    

--առու(ն), որ է ջուրի պզտիկ հոսանք, երիզ: 

Երգին ամբողջութինը կրնաք գտնել Google-ով: 

Այնտեղ կրնաք գտնել   Կոմիտասի սքանչելի մեկնաբանութիւնը եւս: 

Զայն շատ  շնորհալի երգողներէն եղած է   Արմենակ Շահմուրատեանը: 

2. Ափ եւ ափն 

Սկսելու համար ըսեմ, որ արդի հայը հազիւ թէ գիտնայ, որ մենք ունեցած ենք եւ ունինք իրարանման երկու տարբեր բառեր: Հայր Կռանեանը, օրինակ, կը ճանչնայ մէկ ափ, որ խառն ի խուռն եւ հաւասարապէս կը նշանակէ՝ «ձեռքի մէջը, բուռ, եզերք»: 

Մինչդեռ՝ 

--Մէկը՝ ափ  է, որ թաթի մատներուն միջեւ գտնուող տափարակ մասն է,  որ տեղին համեմատ կը կոչուի նաեւ բուռ.  «ափ մը ցորեն» կամ  «բուռ մը ցորեն»   նոյնանիշ են. ֆրասերէն՝ paume,  անգլերէն՝ palm, իտալերէն՝ palmo: 

Այս նշանակութեան հետեւողութեամբ  յառաջացած են հետեւեալ բառերը.   

ափիբերան – որ կը նշանակէ զարմացած, պապանձած: 

ափյափոյ – որ կը նշանակէ հարեւանցի, վեր ի վերոյ, հապճեպ. արեւելահայերը կ’ըսեն՝ ձեռաց, արաբերէնն ու թրքերէնը՝ հայալլա:  

ափաչափ – ափի մը չափով, ծաւալով. ասոր բարբառային ձեւն է՝ ափչաք:  

  --Իսկ միւսը՝ ափն է, որ կը նշանակէ եզերք, մասնաւորաբար ջրային տարածութեան մը. օրինակ՝ ծովուն ափը, այլեւ գետին, ուրեմն՝ ծովափ(ն) եւ գետափ(ն). ածականները՝ գետափնեայ, ծովափնեայ: 

Նաեւ ծայրամաս, օրինակ՝  փոսի, ձորի, ջրհորի.  «Առ ափն ջրհորին» կը նշանակէ ջրհորին եզերքը:  Այլեւ՝  հեռաւոր, անծանօթ, խորթ տարածքներ, ինչպէս՝  «օտար ափեր»:  

Այս արմատէն յառաջացած է քարափ(ն), որ կը նշանակէ պարզապէս ժայռ, նաեւ՝  գետի կամ ծովու   եզերքին կառուցուած քարային տարածութիւն, ուր կը հաւաքուին նաւէն իջնողները կամ նաւ բարձրացողները, եւ կը կուտակուին ներկրելի կամ արտակրելի ապրանքները:        

                                                                                   *   *   * 

Գրաբարի մէջ այս երկուքը յստակօրէն կը զանազանուէին. այսպէս՝  

--ափ  -ափոյ  -յափէ      -ափով.             ափք   -ափոց   -յափոց    -ափովք (ափօք): 

--ափն-ափան-յափանէ-ափամբ.        ափունք-ափանց-յափանց-ափամբք: 

Աշխարհաբարի մէջ  ափն կորսնցուցած ըլլալով  բառավերջի «ն» բաղաձայնը, երկուքը ձեւով նոյնացած են եւ հաւասարապէս կու տան՝   

--ափ-ափի-ափէ-ափով.                            ափեր-ափերու-ափերէ-ափերով: 

Ձեւի եւ հոլովներու նոյնացումն ալ պատճառ դարձած է, որ կամաց-կամաց աղօտի ասոնց իմաստային տարբերութիւնը, եւ շփոթուին երկու բառերը ու ընկալուին իբրեւ մէկ բառ:   

«Ափն» ձեւը պահուած է միայն գետափնեայ եւ ծովափնեայ ածականներուն մէջ: 

  armenag@gmail.com                                                                                     Արմենակ Եղիայեան