7.09c
Երեվան
երք, ապր 15
Բոլորը որոշակի տեղ են գնում, անորոշ կանգառ չկա, բայց գնացքը տանում էր ինձ դեպի անհայտություն: Յոթ տարեկան էի, երբ հայրս հեռացավ մեզնից, առանց հրաժեշտ տալու: Մայրս ամուսնացավ, երեք քույրերիս թողնելով ծեր տատիս խնամքին: Երբ տատս արդեն չկար, առանց խնամքի մնացած քույրերիս բաժանեցին իրարից: Ինձ հորս մոտ են ուղարկում՝Ռոստով քաղաք, այլընտրանք չկա: Գնացքի պատունանից դուրս եմ նայում, համարյա ոչինչ չեմ տեսնում: Քույրերս մնացին հեռվում, յուրաքնչյուրին տվեցին օտար ընտանիքների, որ չմահանան, որ ապրեն:
«Ու՞ր եմ գնում, հայրս ընտանիք ու երկու որդիներ ունի: Ես ու՞մ եմ պետք»: Բայց գնացքն անտարբեր սլանում էր: Մի կին խղճահարությամբ ինձ էր նայում: Զգում էր աչքերիս մեջ բուն դրած մանկական անճարակությունը: Ատում եմ այս հայացքը: Այսպիսի հայացքներ շատ եմ տեսել, նրանք թույլ չեն տալիս մոռանալ որբությունդ: Գնացքը մոտեցավ կառամատույցին: Ես կանգնած եմ՝ անծանոթ հորս նկարը ձեռքիս, ով պետք է դիմավորեր ինձ: Բոլորը հեռացել էին, հեռվից մի մարդ էր մոտենում, դանդաղաքայլ: Հայրս էր...
Չգրկեց, չհամբուրեց, ոչ մի ջերմություն: Ինքն առջևից էր գնում, ես հետևում էի նրան ամառային կոշիկներս թաթախելով ձյուների մեջ:
Հայրս բժիշկ էր աշխատում՝ այսպես կոչված հայկական մի գյուղում: Ես նրանց հայերենը չէի հասկանում: Թուրքիայից ներգաղթյալների հետնորդներ էին՝ դեռևս Նիկոլայ թագավորի ժամանակներից: Միակ մխիթարությունս քույրերիս գրած նամակներն էին, որ տալիս էի հորս նրանց ուղարկելու համար: Մեծ եղավ հիասթափությունս, երբ մի օր դրանք գտա հորս աշխատասենյակի աղբարկղում՝ մանր կտորների բաժանված: Գյուղը կտրված էր արտաքին աշխարհից: Չկային փոխադրամիջոցներ կենտրոն հասնելու համար: Հայրս գլխի ընկավ, որ տեսել եմ նամակները, բարկացավ ու ավելի խստացրեց ռեժիմս՝ անվերջ բողոքելով, որ հատակը մաքուր չէ, խորթ եղբայրներս լողացած չեն, և հինգ հեկտար սոխի պլանտացիաների քաղհանն ավարտված չէ:
Իսկ դուք «Մոխրոտիկը» նայե՞լ եք: Ըստ հորս՝ ես իմ կերած հացին չարժեի:
Ցրտաշունչ ձմեռ էր: Մարդիկ առանց խիստ անհրաժեշտության դուրս չէին գալիս տնից: Մի նեղ արահետով գնում էի գոմ՝ հավերին, բադերին, կովերին կերակրելու՝ օրը երեք անգամ: Ճաշ պիտի պատրաստեի, լվացք անեի, հետո հագնեի «վալինկաներս» ու «տելեգրայկաս» գնայի անտառախորքի ջրհորից ջուր բերելու: Դրսում բորանը ոռնում էր, իսկ ես սայթաքելով, ընկնել-ելնելով գնում էի, որովհետև առանց ջրի չէի կարող վերադառնալ: Ծանր փայտն ուսիս, որից կախվում էին երկու մեծ դույլերը, գնում էի դեպի ջրհորը՝ մառախուղի աչքերին նայելով: Երեխա էի, բայց գիտակցում էի ու վախենում, որ գայլի բաժին կդառնամ: Հանկարծ նկատեցի, քթիցս դուրս եկող ածխաթթուն սառույց է դառնում: Բուքը սաստկացավ, թեթև էի, քշեց տարավ ինձ էլ, փայտն էլ, դույլերն էլ: Ձեռքերս ու ոտքերս սառել էին, թավալվեցի ձյան մեջ: Չգիտեմ որքան ժամանակ էր անցել, բարձրաձայն լաց էի լինում, մի կերպ քարշ գալով ու չիմանալով, թե որ կողմ պիտի գնամ: Հանկարծ հեռվից ձիու խրխնջոց լսվեց: Մտածեցի հայրս է ետևիցս եկել: Հույսս չէի կորցնում, որ կխղճա, կցավի սիրտը...
Ավա՜ղ..
Հարևան գյուղի գյուղացիներն էին, ձիասահնակով, շեղվել էին իրենց ճանապարհից, երբ լացի ձայն էին լսել: Ինձ տուն հասցրին, հայրս հոխորտաց վրաս, թե ուր եմ կորել այսքան ժամանակ, թույլ չտալով լսել բուն եղելությունը: Իմ փրկիչները զարմանքով նայեցին հայտնի բժիշկ հորս, ու առանց շնորհակալության սպասելու, զարմացած ու անձայն հեռացան: Իսկ ե՞ս: Կապ ընկած ու սառած լեզուս չէր պտտվում բերանումս: «Ահավոր բան է անսիրտ մարդը», մտածեցի ու լաց եղա ներսումս՝ մտքումս շնորհակալ լինելով այդ օտարներին: Նրանք փրկեցին կյանքս, որ կենդանի մնամ, որ բոլոր անտանելի դրությունների մեջ հուսալ սովորեմ, որ մի օր կավարտվի այս մղձավանջն ու ես կմիանամ մարդկային կյանքին: Իսկ դա պատահեց: Հույսն ապրեցնում է, որ կատարվի ու որ անպայման գրվեն ապրած տողեր՝ կյանքը շարունակելու համար..
Վարսիկ Հակոբյան
