Արցախի եւ Հայաստանի շարք մը քաղաքական ուժեր յայտարարութիւն տարածած են, որով կառավարութեան կոչ կ՚ընեն բանակցային գործընթացին մէջ պարտադիր քննարկման առարկայ դարձնելու արցախցիներու՝ միջազգային երաշխիքներով Արցախ վերադառնալու իրաւունքի հարցը։
Յայտարարութիւնը ամբողջութեամբ կը ներկայացնենք ստորեւ.
«Հայաստանի գործող իշխանութիւնները պատմական պատասխանատւութիւն ունեն եւ պարտաւոր են դիւանագիտական ջանքեր գործադրել տարածաշրջանում մեր պետութեան լիակատար մեկուսացման վտանգը եւ սուբյեկտայնութեան կորուստը կանխելու ուղղութեամբ։ Դրա համար առաջին ու անխուսափելի պայմանը բանակցային գործընթացում յստակ դիրքորոշում ունենալն ու սկզբունքային վարքագիծ դրսեւորելն է։
Մենք՝ ներքոստորագրեալներս, Հայաստանի իշխանութիւններից պահանջում ենք արտաքին քաղաքականութեան օրակարգում ներառել եւ բանակցային գործընթացի շրջանակում պարտադիր քննարկման առարկայ դարձնել Արցախի ժողովրդի՝ միջազգային երաշխիքներով Արցախ վերադառնալու հաւաքական իրաւունքն իրացնելու պահանջը։
Արցախի ժողովրդի էթնիկ զտումն ու հայրենազրկումն արդիւնքն է Ադրբեջանի կողմից միջազգային իրաւունքի նորմերի եւ քաղաքական պայմանաւորուածութիւնների կոպիտ խախտման, եւ չկայ միջազգային որեւէ դերակատար, որը կը կարողանայ հերքել խնդիրն օրակարգ բերելու հայկական կողմի իրաւունքը։
Առանց խոչընդոտների եւ միջազգային երաշխիքներով իր հազարամեակների հայրենիքում ազատ ապրելն Արցախի ժողովրդի անքակտելի իրաւունքն է եւ դրա նախապայմանը՝ հաւաքական վերադարձը, որն ամրագրուած է միջազգային հիմնարար կոնվենցիաներով եւ փաստաթղթերով, ինչպէս նաեւ Արդարադատութեան միջազգային դատարանի՝ Արցախի վերաբերեալ կայացուած որոշումներով։
Հարաւային Կովկասում չի կարող լինել խաղաղութեան ակնկալիք, առաւել եւս՝ երաշխիք, քանի դեռ հայկական կողմը չի ձեւակերպել եւ օրակարգ չի բերել արդարութեան պահանջը։ Սրա ապացոյցն Ադրբեջանի պահուածքն է եւ խաղաղութեան հասնելու հայկական կողմի ապարդիւն փորձերը։ Հնարաւոր չէ հասնել խաղաղութեան եւ կարգաւորման մի իրավիճակում, երբ կողմերից մէկը զրկուած է իր շահերի պաշտպանութեան հնարաւորութիւնից։
Համոզուած ենք, որ տարածաշրջանում կայուն խաղաղութեան հաստատմանը հասնել հնարաւոր է միմիայն Արցախի ժողովրդի հաւաքական վերադարձով՝ ամրագրուած միջազգային երաշխիքներով։ Վստահ ենք, որ սա ընկալում են տարածաշրջանի եւ դրանում ներգրաւուած բոլոր դերակատարները։ Հայաստանի իշխանութեան պատասխանատւութիւնն է առնուազն այս հարցում դրսեւորել դիւանագիտական հմտութիւն եւ քաղաքական կամք՝ յօգուտ Հայաստանի ու հայ ժողովրդի գոյութենական սպառնալիքների չէզոքացման»։
Յայտարարութեան տակ ստորագրած են հետեւել քաղաքական ուժերը՝
«Ազատ Հայրենիք-ՔՄԴ» խմբակցութիւն
«Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան» արցախեան կառոյց
Արցախի «Արդարութիւն» կուսակցութիւն
Արցախի «ժողովրդավարական» կուսակցութիւն
«Հայաստան» դաշինք
«Պատիւ ունեմ» դաշինք
«Ազգային անվտանգութիւն» կուսակցութիւն
«Հայաստանի դեմոկրատական» կուսակցութիւն
«Հայաստանի հանրապետական» կուսակցութիւն
«Հայաքուէ» քաղաքացիական նախաձեռնութիւն
«Միասին» շարժում