23.09c
Երեվան
չրք, հլս 09
Թուրքիոյ մէջ այսօր խորհրդարանի արտահերթ ընտրութիւններ են: Այս ընտրութիւնները արդիւնք են երկրի ղեկը ստանձնած AKP կուսակցութեան անցնող 7 Յունիսի ընտրութիւններուն խորհրդարանի մէջ բացարձակ մեծամասնութեան մը չտիրանալուն, որուն հետեւանքով վարչապետ Տաւութօղլուին համար անհնար դարձաւ կառավարութիւն մը կազմելու հարցը իրականացնել: Մէկ բան յստակ է, որ այսօր երեկոյեան Թուրքիոյ տարածքին մէջ եղող քուէարկութիւններու կեդրոներու փակումէն ետք շատ յստակ է, որ նոր Թուրքիոյ մը պատկերը պիտի ուրուագծուի: Տարբեր վերլուծաբաններ կը խօսին քաղաքացիական պատերազմի մասին, սակայն այս մօտեցումը հիմնաւորուած չէ, տրուած ըլլալով, որ տարածքաշրջանի մեծ խաղացողներուն համար յատկապէս այս հանգրուանին Թուրքիան անկայունութեան մը մէջ տեսնելը փափաքելի չէ: Էրտողանի եւ իր վարչախումբին համար այս ընտրութիւնները կրնան ճակատագրական ըլլալ, այն իմաստով, որ վարչապետ Տաւութօղլույի կեցուածքներուն փոփոխութեամբ Էրտողան կրնայ առանձինն մնալ մանաւանդ, որ քիչ չեն այն քաղաքական դէմքերը (որոնցմէ է գլխաւորապէս երկրի նախկին նախագահ ՝ Ապտիւլլահ Կիւլը), որոնք լուրջ տարակարծութիւններ ունին Էրտողանին հետ: Միացեալ Նահանգներու համար եւս Էրտողան երէկուան ցանկալի տարրը չէ: Թուրքիոյ նախագահը նաեւ բարդ իրադրութեան մէջ է Սուրիոյ տագնապին առընթեր: Հալէպի եւ այլ շրջաններու մէջ Թուրքիոյ դրած գրաւները ամէն օր կ'արժեզրկուին: Թուրքիա ռուսական միջամտութեան դիմաց «հլու եւ հնազանդ» քարտինալի դերով հանդէս կու գայ նպատակ ունենալով նուազագոյն վնասներով «դուրս ելլել» խաղէն: Այս բոլորին վրայ պէտք է աւելցնել HDP-ի ազդակը: Թուրքիան նոր դռներու առջեւ է, պայմանաւ, որ խաղին տէրն ու տիրական համարուող Ռէճէպ Թայէպ Էրտողան այս բոլորը ըմբռնելէ անդին հասկնայ նաեւ, որ խաղին մէջ նոր կանոններ կան: HDP-ին խաղէն ելլելը չի նշանակեր, որ AKP-ն յաւերժ է: Ճիշդ չէ նաեւ այն մօտեցումը, որ Էրտողան եւ անոր իշխող կուսակցութիւնը մէկ օրէն միւսը պիտի վերանան` իրենց դիրքերը տալով այլ ուժերու: ԱՄՆ-ին համար կարեւոր է Նէօ Իսլամի կերպարին յաղթանակը եւ 12 տարիներէ ի վեր ԱՄՆ-ի` Թուրքիոյ այս ռէժիմին ցուցաբերած նեցուկը կը յուշէ, որ Էրտողանի Թուրքիան տակաւին պէտք է արեւմտեան աշխարհին: Պէտք է նաեւ նշել, որ AKP-ի հաւանական որեւէ յաղթանակ անպայման չի նշանակեր, որ քրտական եւ հայկական խնդիրները պիտի կարգաւորուին: Թուրքիոյ մէջ քրտական խնդրին ուղղուած որեւէ լուծման փորձ երկրի հունը կրնայ հեռու պահել յաւելեալ մեծ ցնցումներէ, որոնք կրնան արիւնոտ ըլլալ: Այս բոլորէն ետք պէտք է լաւ հասկնալ, որ Թուրքիոյ մէջ ցանակացած զարգացում ինքնեկ կերպով չի կատարուիր: Եթէ ընտրութիւնները կարեւոր են Թուրքիոյ, կարեւոր է նաեւ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու կարծիքը Թուրքիոյ մէջ «ցանուող» քաղաքական նոր գետիններուն մասին:
«Խմբագիր»
