18.09c
Երեվան
հնգ, հկտ 02
«Ազդակ»-ի ջըրմիկ մտերմութեան մէջ
Գիտեմ, մեր թերթերու տնօրէնները պիտի արդարօրէն տրտրնջան, թէ՝
－Ի՞նչ է, «Ազդակ»-ը վերի արտի ցորե՞նն է, որ միայն իրմով կը զբաղիս, մենք սոխի գլո՞ւխ ենք, ինչո՞վ պակաս ենք, որ երեսնիս նայած չունիս...
Իսկ ես պիտի փութամ իսկոյն պատասխանելու.
－Քաւ լիցի, եղբա՛րք պատուականք, ամենեքեանքդ կայք հաւասարք առաջի աչաց իմոց, միայն թէ իրերու բնական, բանական ու տրամաբանական բերումով՝ «Ազդակ»-ը քիչ մը աւելի հաւասար է բոլորէն... Ա՛յս է ամբողջ եղածը:
Եւ արդ սկսցուք ուստի արժան է սկսանել:
* * *
Պարտինք զանազանել ինք-իր եւ ան-անոր
***Հըզպալլան Իսրայէլի մեծագոյն ծառան է, որովհետեւ անոր զէնքերը առաւելագոյն չափով կը ծառայեն անոր շահերուն (24/3/2025, էջ 2):
Հայերէնը նոյն նախադասութեան մէջ չի կրնար երկու տարբեր անձեր կամ առարկաներ բնորոշել նոյն անոր դերանունով:
Ըստ այսմ՝ Հըզպալլան ենթական եւ Իսրայէլ անուղղակի խնդիրը չեն կրնար հաւասարապէս անոր կոչուիլ. ենթական պարտինք անուանել ինք դերանունի հոլովներէն մէկով՝ ինք-զինք-իր-իրեն-իրմէ-իրմով, որ է իր սեռականը.
Ուրեմն՝
---Հըզպալլան Իսրայէլի մեծագոյն ծառան է, որովհետեւ իր զէնքերը առաւելագոյն չափով կը ծառայեն անոր շահերուն:
Այսպէսով՝ Հըզպալլայի զէնքերը ծառայած կ’ըլլան Իսրայէլի շահերուն:
***[Իսրայէլացին] չյարգեց որոշումը. անոր առօրեայ յարձակումները շարունակուեցան. անոր վրայ կ’աւելցնեմ լիբանանեան տարածքներ գրաւելը (17/3/2025, էջ 8):
Այս նախադասութեան մէջ անորը-ը հաւասարապէս տրուած է իսրայէլացի-ին, որ եզակի է, եւ... յարձակումները-ին, որ յոգնակի է:
Այս ալ ուրիշ մերժելի խառնաշփոթ մըն է, որ կարելի էր փարատել հետեւեալ ձեւով.
---[Իսրայէլացին] չյարգեց իր որոշումը եւ շարունակեց յարձակումները, որոնց վրայ կ’աւելցնեմ լիբանանեան տարածքներ գրաւելը:
Տարրական ոճաբանութիւնը կը թելադրէ, որ խուսափինք անորոշ դերբայի գործածութենէ՝ ի նպաստ բայանուններու. այս պարագային՝ գրաւելը-էն:
---[Իսրայէլացին] չյարգեց իր որոշումը. ան շարունակեց յարձակումները, որոնց վրայ կ’աւելցնեմ լիբանանեան տարածքներու գրաւումը:
***Թրամփի նամակը տարբեր չէ. անոր պիտի պատասխանուի անոր քննարկումը ամբողջացնելէ ետք (18/3/2025, էջ 1):
Անոր-ներու այս անմիտ շարանէն կարելի է հատ մը ջնջել. սա՛պէս՝
---Թրամփի նամակը տարբեր չէ. անոր պիտի պատասխանուի քննարկումը ամբողջացնելէ ետք:
---Թրամփի նամակը տարբեր չէ. պիտի պատասխանուի անոր քննարկումը ամբողջացնելէ ետք:
***Իսրայէլեան օդանաւեր ցած բարձրութեան վրայ թռիչքներ կը կատարեն (19/3/2025, էջ 2):
Վերջերս շատ կը կիրարկուի ցած բարձրութիւն բառակապակցութիւնը, որ կ’ակնարկէ հրէական օդանաւերու եւ որ կը կարծեմ թարգմանութիւնն է ֆրանսերէն basse altitude-ին կամ անգլերէն low altitude-ին:
Ճիշդ չեմ գիտեր, թէ ֆրանսացին ու անգլիացին ի՛նչ կը զգան այս հակասական բառակապակցութենէն, սակայն այս գիտեմ, որ ցած բարձրութիւնը անմարսելի անհեթեթութիւն մըն է, անճաշակ ու վրդովիչ:
Լատիներէն առածը կ’ըսէ.
---Quod licet Iovi, non licet bovi.
Այլ խօսքով՝
---Որ թոյլատրի Զեւսին, ոչ թոյլատրի եզին:
Այսինքն՝ ամէն ինչ, որ թոյլատրուած է Զեւս աստուծոյ, անպայման թոյլատրուած չէ եզին եւս:
Անգլիացին ու ֆրանսացին թող ըսեն ուզածնին, մենք պարկեշտօրէն ու պարկեշտ հայերէնով կրնանք ըսել՝ ցածէն թռչիլ, թէկուզ շատ ցածէն թռչիլ:
Եւ հրաժարիլ ցած բարձրութիւն կոչեալ այլանդակութենէն:
* * *
Կարելի է տակաւին չըսել թռիչքներ, այլ գոհանալ թռիչք-ով:
Օդանաւերուն յոգնակին բաւարար է թելադրելու համար թռիչքներուն թիւը:
---Իսրայէլեան օդանաւեր շատ ցածէն թռիչք կը կատարեն:
Մէկ թռիչք չի նշանակեր այս, ճիշդ ինչպէս երբ կ’ըսեմ.
－«Թորոսը խնձոր կը ծախէ»,－ մէկ խնձորի ակնարկած չեմ ըլլար:
***Մէկ տարիէ աւելի Պրազիլի մէջ բջիջային հեռաձայնները արգիլուած են դպրոցներէն ներս, եւ այս քայլին օգուտները արդէն նշմարելի են:
Այստեղ նմանապէս չափազանցուած են յոգնակիները, որոնց գոնէ մէկը կարելի է զեղչել. այսպէս՝
---Մէկ տարիէն աւելի [է] Պրազիլի մէջ բջիջային հեռաձայնը արգիլուած է դպրոցներէն ներս, եւ այս քայլին օգուտները արդէն նշմարելի են:
***Սպաննուած են 11 սուրիացիներ, որոնցմէ 9-ը զինուորներ են:
---Սպաննուած են 11 սուրիացիներ, որոնցմէ 9-ը զինուոր են:
Պատկերացուցէք պահ մը, որ ծանօթ երգը ըսէր՝
---«Մենք անկեղծ զինուորներ ենք, առանց ի վիճակ...»:
Որքա՜՜՜ն ծանծաղ, տափակ ու մանաւանդ ոչ-ռազմական պիտի հնչէր:
Մանրամասնութիւն մըն ալ. 9 թուանշանը կը գրենք ու կը կարդանք ինը :
Փոխարինենք բնագիրին մէջի թուանշանը ասով.
---Սպաննուած են 11 սուրիացիներ, որոնցմէ ինը-ը զինուոր են:
Ընդունելի՞ է: Այսպէ՞ս կը մտածենք ու կ’արտասանենք:
Ուրեմն պարտինք գրել՝ ...որոնցմէ 9-ն. եւ ոչ՝ 9-ը:
Մրցոյթ 27.
***Հետեւեալին ի՞նչը կը փոխես.
---Ժամանակն է ստանձնելու խաղաղութիւն հաստատելու պարտաւորու-թիւնը:
***Բառ մը կը կարօտի փոխարինութեան:
---Փափաքելի է, որ հետագայ ընտրութիւնները բացթողումներէ զուրկ զերծ ըլլան:
***Ուղղափառ հայերէնով վերաշարադրէ՝ ջնջելով ամէն կրկնութիւն ու աւե-լորդադանութիւն:
---Վաղը աշխատանքը պիտի սկսի աշխատանոցներու շարքի մը վրայ շարքով մը, որ կը կեդրոնանայ առաջնահերթութեանց եղող ոլորտներու վրայ:
***Ջնջէ՛ աւելորդը եւ վերաշարադասէ՛ հետեւեալը.
---Այս այցելութիւնը երկարատեւ երթ մըն է, որ պիտի ամրապնդէ կառավարական երկու խումբերուն միջեւ գործընկերութիւնը պիտի ամրապնդէ:
***Վերաշարադասէ հետեւեալը՝ առանց որեւէ բառ փոխելու:
---Պետութիւնը պարտի ունենալ զէնքի մենաշնորհը՝ լիբանանեան բոլոր հողերուն վրայ զէնքի մենաշնորհը ունենալ:
Ճիշդ պատասխանած են՝ Գէորգ Եազըճեան (8,5), Դանիէլ Թիւֆենքճեան (5), Ցոլակ Ապտալեան (6), Գեղամ Խաչատրեան (8,5), Համբարձում Յարթունեան (9), Լիզա Յովհաննէսեան (6,5), Եփրեմ Թոքճեան (7), Միրնա Սիւլիւքճեան (4) :
Մրցոյթ 28.
***Ինչպէ՞ս կը թօթափես հետեւեալին կրկնաբանութիւնը.
---Պատժամիջոցներու ջնջումը, մասնաւորաբար «Սիզըր» պատժամիջոցնե-րու ջնջումը պիտի նպաստէ ելեկտրականութեան ներածման («Ազդակ», 19/5/2025):
***Փորձէ՛ արտայայտել նոյն միտքը՝ առանց մօտ եւ կամք բառերուն:
---Իրանի եւ Եգիպտոսի մօտ քաղաքական եւ տնտեսսկան գործակցութիւնը ամրապնդելու կամք գոյութիւն ունի:
***Սրբագրէ՛ հետեւեալին քերականական սխալը:
---Պանդոկը, ուր իջեւանաած էի, տէրը գաղթական հայ մըն էր:
***Վերաշարադրէ՛ դարմանելով կրկնաբանութիւնը:
---Միացեալ Նահանգներ կ’ակնկալէ, որ բանակցութիւնները երկար ժամանակ չերկարաձգուին («Ազդակ», 5/6/2025, էջ 1):
***Հետեւեալին մէջ բառ մը ճիշդ չէ ընտրուած. փոխարինէ՛ զայն.
---Եկեղեցիի, դպրոցի, ակումբի եւ այլ միութիւններու կազմակերպումէն ետք երկրորդ փուլն էր այս («Պայքար», թիւ 428):
Արմենակ Եղիայեան
armenag@gmail.com
