5.09c
Երեվան
երկ, դկտ 23
- Պատմութիւնը իր ուղիից շեղողներին սոսկալի պատիժներ է պատրաստում:
Վա՜յ այն ազգին, որ իր դէմքը կորցնում է եւ աղաւաղում իր հոգին: Նրան մա՛հ է սպասում:
- Մի ազգ, որ ուզում է ապրել, պէտք չէ՛ այլափոխէ իր դէմքը։
Այսօր Կոստան Զարեանի ծննդեան տարեդարձն է (2 Փետրուար 1885):
Մեծ ազգերը ողբերգական են:
Մենք՝ հայերս, չարչարուած ենք: Մեծ չենք:
Ողբերգութիւնը զարգանում եւ բխում է ազգերի, ինչպէս նաեւ անհատների, ներքին, հոգեկան մեծ կարելիութիւններից: Ճակատագիրը յաղթելու ներքին անհրաժեշտութիւնից առաջ են գալիս դիցաբանական մեծ պայքարները:
Մենք միշտ զոհ ենք:
Զոհ ենք առարկայական, աննպաստ պայմաններին, արտաքին, տարերային ուժերին, մեզանից անկախ հասունացած դէպքերին:
Ուրիշների յաղթական կամարների առջեւ փռել ենք մեր ցնցոտիները եւ սպասում ենք:
Ի՞նչ: Ո՞ւմ:
- Պատմութիւնը իր ուղիից շեղողներին սոսկալի պատիժներ է պատրաստում:
Վա՜յ այն ազգին, որ իր դէմքը կորցնում է եւ աղաւաղում իր հոգին: Նրան մա՛հ է սպասում:
- Մի ազգ, որ ուզում է ապրել, պէտք չէ՛ այլափոխէ իր դէմքը։
(Կոստան Զարեան, «Անցորդը եւ իր Ճամբան», էջ 222, Երեւան 2010):
