3.09c
Երեվան
երկ, դկտ 08
Լոս Անճելըսի Կեդրոնական գրադարանի գլխաւոր ցուցասրահին մէջ, օրերս, տեղի ունեցած է արուեստագէտ Արա Օշականի աշխատանքներու ցուցահանդէսի պաշտօնական բացումը։
Ցուցադրութիւնը բացառիկ է այն առումով, որ կ՚արտայայտէ Սփիւռքի ընդհանուր ինքնութիւնը, էութիւնը, ինչպէս նաեւ Արցախի պատմութիւնը։
Այս մասին «Արեւելք» տեղեկութիւն քաղեց Լոս Անճելըս հրապարակուող՝ «Ասպարէզ»էն, որ, մասնաւորապէս, գրած է՝
Լոս Անջելեսի Կենտրոնական գրադարանի գլխաւոր ցուցասրահում Նոյեմբերի 1ին տեղի ունեցաւ արուեստագէտ Արա Օշականի աշխատանքների ցուցահանդէսի պաշտօնական բացումը, որին ներկայ էին Լոս Անջելեսի քաղխորհրդի անդամ Ադրին Նազարեանը, գրադարանի պաշտօնեաներ, համայնքի մշակութային, հասարակական գործիչներ:
«Հայկական թեմաներով նման ծաւալի ցուցահանդէս առաջին անգամ է, որ կազմակերպւում է Լոս Անջելեսի հանրային գրադարանի հիմնական ցուցասրահում: Առաջին անգամ է նաեւ, որ ներկայացուած է աշխարհի վտանգուած լեզուների շարքում գտնուող արեւմտահայերէնը: Ցուցադրութիւնը բացառիկ է նաեւ նրանով, որ արտայայտում է Սփիւռքի ընդհանուր ինքնութիւնը, էութիւնը, ինչպէս նաեւ Արցախի պատմութիւնը` Շուշիի եւ Ջդրդուզի պատկերներով, բռնի տեղահանուած արցախցիների պատմութիւններով: Հոկտեմբերը, որ հայ մշակոյթի ամիսն է, լաւագոյն առիթ էր, որ բացուէր նման ցուցահանդէս եւ արծարծենք ու պատմենք նշուած թեմաների մասին նաեւ օտարներին», ցուցահանդէսի բացմանն իր խօսքում նշեց Լոս Անջելեսի Կենտրոնական գրադարանի Ուսումնասիրութիւնների եւ յատուկ հաւաքածուների հարցերով ղեկավար Անի Պոյաճեանը, ում ջանքերով եւ նախաձեռնութեամբ էլ կազմակերպուել է ցուցահանդէսը քաղաքի հեղինակաւոր այս հաստատութիւնում:
Կտրելով տարբեր անդրազգային աշխարհագրական գօտիներ եւ իրար հետ կապուած սփիւռքեան տարածքներ, «Արա Օշական` Ուր կը մնայ ապագան» խորագրով ցուցադրութիւնը միահիւսում է արուեստի տարբեր ճիւղեր, որոնք անդրադառնում են Սփիւռքի ինքնութեանը, յետ-բռնագաղթի եւ յետ-գաղութացման կեանքին, վերադարձի շարժերին ու (ան)երեւակայելի հեռանկարների: Օշականի սեփական պատմութիւնը եւ ինքնութիւնը շաղախուած է իր գործի մէջ այնպէս, ինչպէս նա ապրում եւ ստեղծագործում է Սփիւռքի համայնքներում: Հայոց Ցեղասպանութեան զոհ դարձած, Արեւմտեան Հայաստանից տարագրեալ ընտանիքների ժառանգ Օշականը ծնուել ու մեծացել է Բէյրութի հայ համայնքում` ստանալով ֆրանսահայկական, արաբական կրթութիւն: Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի պատճառով նա դարձեալ տեղահանուել է եւ ընտանիքով ապաստան գտել Միացեալ Նահանգներում:
Օգտագործելով լուսանկարչութիւն, կոլաժ եւ ինստալիացիա (շինուածք), Օշականը ներկայացնում է բազմաշերտ տեսլական, որ միահիւսում է փաստագրութիւնն ու ենթադրեալ իրականութիւնը, տեքստն ու պատկերը, փաստն ու երեւակայութիւնը, նախնիներին ու արհեստական բանականութիւնը, անձնական ու հաւաքական պատմութիւնը: Օշականի աշխատանքներում միախառնուած են անցեալը, ներկան ու ապագան` երեւակայական գալիքը, որտեղ հայրենի հող վերադառնալը երազ է ու կարելիութիւն:
Սրահի մի անկիւնում մեծադիր պաստառի վրայ տասնեակ դիմանկարներ են` իրենց հողից աքսորուած բնիկ արցախցիների, ովքեր արմատախիլ են արուել եւ այժմ փախստական են: Նրանց խօսուն դէմքերի կողքին տարատեսակ զգացումներ արտայայտող մէջբերումներ են, օրինակ` «Ես վերջին անգամ տեսանկարահանեցի, լուսանկարեցի մեր տունն ու փողոցը, յետոյ հաւաքեցինք իրերն ու թողեցինք Ղարաբաղը»: «Ի՞նչ կարող եմ ասել, ամէն ինչ կորցրեցինք» խորագրով այս գործը լուսանկարչութեան եւ փաստագրութեան միահիւսում է` դիտարկելու բռնի տեղահանուածների կեանքը: Այս շարքը երկու սփիւռքահայ արուեստագէտների` Արա Օշականի եւ Միշլին Ահարոնեան Մարքոմի համագործակցութեան արդիւնք է` տեսողական արուեստագէտի եւ վիպասանի, որոնց նախնիները վերապրել են Հայոց Ցեղասպանութիւնը: Մէկ դար անց, նրանք արձանագրում են արցախահայերի տեսողական պատկերներն ու փորձառութիւնները: Ի՞նչ պիտի լինի այս մարդկանց: Պիտի հանգրուանեն Սփիւռքի որեւէ համայնքում, թէ՞ պիտի վերադառնան իրենց հայրենիքը: Արուեստագէտների տեղահանութեան պատմութիւններն ու ժառանգած յիշողութիւնն իրար հետ շաղկապուած են այս խորապէս անձնական, նաեւ հաւաքական պատմութեան կառուցուածքում:
Օշականի մէկ այլ հաւաքածուն, հեթանոսական ծագում ունեցող բուժիչ ու պահպանիչ ուժով օժտուած հմայիլներ են մագաղաթի տեսքով, որոնց վրայ արուեստագէտը պատկերել է Սփիւռքի տարբեր համայնքների պատմութիւնն իր եւ այլոց կեանքի տարբեր դրուագների միջոցով` արտայայտուած Օշականի կողմից արուած լուսանկարներով: «Որ կարողանաք վերադառնալ» անուանումով աշխատանքն ըստ Օշականի «կախարդական հոգատարութիւն է ապահովում սփիւռքեան շարժմանն ու վերադարձի իրաւունքի»: Մէկ այլ` «Ինքնութեան հետքեր` հայ համայնքը Լոս Անջելեսում» խորագրով մեծադիր լուսանկարում էլ Արա Օշականի ընտանեկան հաւաքոյթն է, որ համալրուած է բազմաթիւ համայնքի տարբեր իրադարձութիւններ ու իրավիճակներ նկարագրող այլ լուսանկարներով` Ցեղասպանութեան երթ, հարսանեկան արարողութիւն, եւ այլ: ««Ինքնութեան Հետքերը» պատումների եւ փաստաթղթային լուսանկարների միջոցով անդրադառնում է հայկական բազմաշերտ համայնքի կեանքին, եւ նրա սահմաններից անդին: Մի տեսակի փաստաթուղթ, տեսլական, որ շատ ձեւերով նոյնքան սահմանագծային է եւ անկերպար, որքան իմ սեփական ինքնութիւնը: Իր երկիմաստութեան մէջ կարող էք տեսնել բազմածալք եւ բազմազան Սփիւռքին», մեկնաբանում է արուեստագէտը:
«Վաղուայ վաղերը» խորագրով աշխատութիւնն էլ լուսանկարների շարք է, որ Արցախի խորապատկերին ներկայացնում է ապագայի` 2125 թուականի արցախահայերի դիմանկարներ, ովքեր վերադարձել են իրենց հայրենիք: Արա Օշականն օգտուել է արհեստական բանականութիւնից` բռնի տեղահանուած ներկայի արցախցիների դէմքերը զուգադրելով ստանալով նրանց սերունդների պատկերները: 2125ին ի՞նչ է նրանց կապը նախնիների հողի հետ: Այս հարցումը խորապէս անձնական է, քանի որ Օշականն ինքն էլ այժմ չորս սերունդ հեռու է իրենց ծննդավայր Արեւմտեան Հայաստանից աքսորուած իր նախնիներից:
Ցուցադրութիւնն ամբողջանում է
