-2.91c
Երեվան
կրկ, դկտ 22
Բայց նաեւ փաստ է, որ առաջին անգամ է, որ մենք ունենք պայմանաւորուածութիւն: Եթէ այդ պայմանաւորուածութիւնը իրագործուի, կարելի կը լինի ասել, որ մի կարեւոր քայլ առաջ ենք արել այս գործընթացում:
Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւններու կարգաւորման գործընթացէն ի վեր առաջին անգամ ունինք յստակ պայմանաւորուածութիւններ, այս մասին Հանրային հեռուստաընկերութեան եթերով յայտարարեց ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալ, Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւններու կարգաւորման գործընթացին մէջ Հայաստանի յատուկ ներկայացուցիչ Ռուբեն Ռուբինեանը` անդրադառնալով Վիեննայի մէջ Յուլիս 1-ին Թուրքիոյ յատուկ բանագնաց Սերտար Քըլըճի հետ կայացուած թիւով չորրորդ հանդիպման:
Անդրադառնալով անոր, որ կողմերը այդ օրը պայմանաւորուած են հնարաւոր ամենասեղմ ժամկէտներու մէջ Հայաստան-Թուրքիա ցամաքային սահմանը հատելու հնարաւորութիւն ապահովել, համապատասխանաբար, Հայաստան եւ Թուրքիա այցելող երրորդ երկիրներու քաղաքացիներուն համար, Ռուբեն Ռուբինեանը յստակացուց, որ երրորդ երկիր ըսելով կը հասկնան բոլոր երկիրները, բացի Հայաստանէն եւ Թուրքիայէն:
«Այսպիսի գործընթացներում շատ կարեւոր է պայմանաւորուածութիւնների իրագործումը, իսկ երբ խօսքը առաջին պայմանաւորուածութիւնների մասին է, էլ աւելի կարեւոր է դրանց ժամանակին իրագործումը, քանի որ դրանց իրագործումը կը ստեղծի վստահութիւն, չիրագործման դէպքում դա կը խաթարի գործընթացը», ըսած է ան:
Ռուբինեան նշած է, որ Վիեննայի մէջ ձեռք բերուած է քաղաքական որոշում, իսկ տեխնիկական մանրամասները` սահմանի հատման վայրը, կարգ եւ այլն, դեռ պէտք է աշխատանքային կարգով համաձայնեցուին երկու երկիրներու համապատասխան գերատեսչութիւններու ներկայացուցիչներուն միջոցով:
Դիտարկմանը, թէ ինչ կը հասկնանք՝ ըսելով, որ այդ պայմանաւորուածութիւնները պէտք է կատարուին ամենասեղմ ժամկէտներու մէջ, Ռուբինեան ըսած է, որ յստակ ժամկէտ չի կրնար ըսել: «Ես տրամաբանական եմ համարում, որ այդ պայմանաւորուածութիւնները իրագործուէն այս ամառուայ ընթացքում», ըսած է ան:
Ռուբէն Ռուբինեանը նշած է, որ արդէն մօտ կէս տարի առաջ մեկնարկած է կարգաւորման այս գործընթացը, սակայն փաստ է, որ այսօր Հայաստանի եւ Թուրքիոյ սահմանը բաց չէ, եւ անոր պատճառը Հայաստանի մէջ չէ, որ պէտք է փնտռել: «Բայց նաեւ փաստ է, որ առաջին անգամ է, որ մենք ունենք պայմանաւորուածութիւն: Եթէ այդ պայմանաւորուածութիւնը իրագործուի, կարելի կը լինի ասել, որ մի կարեւոր քայլ առաջ ենք արել այս գործընթացում»:
Հայաստանի յատուկ ներկայացուցիչը նաեւ ըսած է, որ Հայաստանը Թուրքիոյ առաջարկած է ցամաքային սահմանը բանալ նաեւ դիւանագիտական անձնագրեր ունեցող անձերու համար: Ըստ նրաանոր` եթէ Թուրքիան կ'առաջարկէ բանակցութիւններ վարել Թուրքիոյ կամ Հայաստանի մէջ, կամ հայ պաշտօնեաները հրաւիրած է Անթալիոյ դիւանագիտական ֆորումին մասնակցելու (այն արդէն տեղի ունեցած է), ապա տրամաբանական պիտի ըլլար, որ Թուրքիան համաձայնէր նաեւ այս քայլին:
Հարցին, թէ եղա՞ծ է դէպք, որ հանդիպումներու ընթացքին թուրք բանագնացը հայ-թրքական յարաբերութիւններու կարգաւորումը ուղղակիօրէն կապէ Ատրպէյճանի հետ, Ռուբինեան ըսած է, որ նման բան չէ եղած: «Ոչ, այս երկու գործընթացները անջատ են», ըսած է ան` յաւելելով, որ այդուհանդերձ, թուրք տարբեր պաշտօնեաներու կողմէ կատարուող հրապարակային յայտարարութիւնները կրնան նման տպաւորութիւն ստեղծել, ինչ որ դրական չի կրնար ազդել կարգաւորման գործընթացին վրայ:
Ռուբէն Ռուբինեան նաեւ անդրադարձած է ընդդիմութեան պնդումներուն, թէ այս իշխանութիւնները Հայաստանը կը տանին թրքացման: Ան նշած է, որ ընդդիմութեան պնդումները հիմնաւորուած չեն, չկայ որեւէ փաստ այդ մասին: Հաղորդավարի հարցին, թէ արդեօք թուրքերը չե՞ն պարտադրեր հրաժարիլ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումէն, Ռուբինեանը բացասական պատասխան տուած է:
Ի պատասխան հաղորդավարի հարցին, թէ Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւններու կարգաւորման հարցով ընդդիմութեան յայտարարութիւնները կ'օգնե՞ն, թէ՞ կը խանգարեն, Ռուբինեան ըսած է, որ անոնք ո՛չ կ'օգնեն, ո՛չ ալ կը խանգարեն:
