1.09c
Երեվան
կրկ, դկտ 22
ՀՀ վարչապետի կարծիքով՝ վերջին տարիներուն ՀՀ-ի դէմ ձեռնարկած Ատրպէյճանի յարձակումներն ակնյայտ եզրակացութեան կը բերեն, որ արտաքին անվտանգութեան այն համակարգերը, որոնց մէջ ներգրաւուած է Հայաստանը, արդիւնաւէտ չեն ՀՀ-ի պետական շահերու եւ անվտանգութեան տեսակէտէն։
Վարչապետը ժողովուրդին յղած ուղերձին մէջ նշած է, որ վերջին տարիներուն տեղի ունեցած շարք մը իրադարձութիւններն իրադրութիւնը գնահատելու, վերագնահատելու, հետեւություններ ընելու հրամայականի առաջ կանգնեցուցած են։ Ինչ տեղի ունեցած է Հայաստանի մէջ, ինչ տեղի կ'ունենայ եւ ինչ պէտք է տեղի ունենայ․ ասոնք են այն հարցերը, որոնց պատասխանը ռազմավարական է ապագայի համար։
«Սա երեւաց թէ՛ 44-օրեայ պատերազմի ընթացքում, թէ՛ 2021 թուականի մայիսի ու նոյեմբերի իրադարձութիւնների ժամանակ, թէ՛ 2022 թուականի սեպտեմբերին, եւ ցանկը դեռ կարելի է շարունակել։
2020 թուականի դեկտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի Խծաբերդի եւ Հին Թաղերի գրաւումն ու 60-ից աւելի հայ զինծառայողների գերեվարումը, Փառուխի դէպքերը, Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչութեան ահաբեկման բազմաթիւ արտայայտութիւնները, Լաչինի միջանցքի ապօրինի արգելափակումը, սեպտեմբերի 19-ի ադրբեջանական յարձակումը Լեռնային Ղարաբաղի վրայ լրջագոյն հարցեր են բարձրացնում նաեւ Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահ զօրախմբի գործունէութեան նպատակների եւ մոտիւների մասին»,- նշած է Փաշինեանը։
Անոր դիտարկմամբ՝ ի հեճուկս 2020 թուականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ յայտարարութեան՝
Լեռնային Ղարաբաղի հայութիւնն այսօր ալ էթնիք զտումներու վտանգի առաջ է։ Վերջին օրերուն Լեռնային Ղարաբաղ մարդասիրական բեռերու մուտք տեղի ունեցած է, բայց այդ իրադրութիւնը չի փոխեր։
Եւ եթէ Լեռնային Ղարավաղի հայերու՝ իրենց տուներուն մէջ ապրելու իրական պայմաններ եւ էթնիք զտումներէն պաշտպանութեան գործուն մեխանիզմներ չստեղծուին, ապա հաւանականութիւնը, որ Լեռնային Ղարաբաղի հայերն իրենց կեանքն ու ինքնութիւնը փրկելու միակ միջոց կը տեսնեն հեռացումը իրենց հայրենիքէն, չափազանց կը մեծնայ։
Իրադարձութիւններու նման զարգացման պատասխանատւութիւնը ամբողջութեամբ կ'իյնա էթնիք զտումներու քաղաքականութիւնը որդեգրած Ատրպէյճանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի մէջ Ռուսիոյ խաղաղապահ զօրախումբի վրայ։
Վարչապետը վստահեցուցած է, որ Հայաստանի կառավարութիւնը, ի հարկէ, միջազգային գործընկերներու հետ կ'աշխատի Լեռնային Ղարաբաղի հայերու իրաւունքներու եւ անվտանգութեան ապահովման միջազգային մեքենականութիւններու ձեւաւորման վրայ, բայց
եթէ այդ ջանքերը յստակ արդիւնքներ չտան, կառավարութիւնը Լեռնային Ղարաբաղի մեր քոյրերը եւ եղբայրները ամենայն հոգատարութեամբ կ'ընդունի ՀՀ-ի մէջ։
Ասով, սակայն, վերը յիշատակուած հարցերը ոչ միայն չեն հասցէագրուիր, այլեւ աւելի կը սրին։
«ՀՀ-ն իր դաշնակցային պարտաւորութիւններից երբեք չի հրաժարուել եւ իր դաշնակիցներին երբեք չի դաւաճանել,
սակայն իրադարձութիւնների վերլուծութիւնը ցոյց է տալիս, որ անվտանգութեան այն համակարգերը եւ այն դաշնակիցները, որոնց վրայ մենք երկար տարիներ յոյս ենք դրել, մեր խոցելիութիւններն ի ցոյց դնելու եւ հայ ժողովրդի անկախ պետութիւն ունենալու անհնարինութիւնը հիմնաւորելու խնդիր են դրել։
Ընդ որում՝ նման քաղաքականութիւնը ամենեւին էլ կապ չունի 2018 թուականին Հայաստանում տեղի ունեցած ժողովրդական, ոչ բռնի, թաւշեայ յեղափոխութեամբ հաստատուած կառավարութեան հետ,
եւ այդ քաղաքականութեան դրսեւորումները մենք պարբերաբար տեսել ենք վերջին տասնամեակներում։ Այդ քաղաքականութեան արտայայտութիւնն էր նաեւ 2016 թուականի չորսօրեայ պատերազմը, 2014-15 թուականներին տեղի ունեցած սահմանային լարումները եւ այլն»,-ըսած է ՀՀ վարչապետը։
«Մենք Հայաստանի անկախութիւնը կասկածի տակ դնողներին երբեք չենք համաձայնուել, բայց մտահոգիչ է այն, որ անկախ, ինքնիշխան, ազատ եւ ժողովրդավարական պետութիւն ունենալու մեր կամքին ականջալուր լինելու փոխարէն՝ մեր որոշ գործընկերներ անվտանգութեան ոլորտում մեր խոցելիութիւններն ի ցոյց դնելու գործում աւելի ու աւելի մեծ ջանքեր են գործադրում՝ հիմա արդէն հարուածի տակ դնելով ոչ միայն մեր արտաքին, այլեւ ներքին անվտանգութիւնն ու կայունութիւնը՝ այս ընթացքում խախտելով դիւանագիտական, միջպետական յարաբերութիւնների էթիկայի, կոռեկտութեան բոլոր նորմերը, ընդհուպ՝ պայմանագրերով ստանձնած պարտաւորութիւնները։ Այս քայլերին ի պատասխան՝
մենք կոչ ենք անում եւ յորդորում ենք մեր գործընկերներին յարգել մեր պետութիւնն ու ինքնիշխանութիւնը, եւ մեր վճռական կամքն ենք արտայայտում՝ ուժեղացնելու մեր պետականութիւնը, ինքնիշխանութիւնը, ժողովրդավարութիւնը, արտաքին եւ ներքին անվտանգութիւնը։
Միջազգային հանրութեանը կոչ ենք անում անսասան աջակցութիւն յայտնել Հայաստանի անկախութեանը, ինքնիշխանութեանը, տարածքային ամբողջականութեանն ու ժողովրդավարութեանը։
Մենք ձեռնարկելու ենք բոլոր միջոցները՝ մեր անկախութիւնը պաշտպանելու համար։ Այս առումով մեզ
անհրաժեշտ է վերափոխել, լրացնել, հարստացնել ՀՀ-ի արտաքին եւ ներքին անվտանգութեան գործիքները՝ համագործակցելով փոխշահաւէտ քայլերի պատրաստ բոլոր գործընկերների հետ։
Մենք այս շարքում ենք դիտում ոչ միայն բանակի, անվտանգութեան ուժերի խորը եւ համապարփակ բարեփոխումները, այլեւ 2022 թուականի հոկտեմբերի 6-ի Պրահայի եւ 2023 թուականի մայիսի 14-ի Բրիւսելի պայմանաւորուածութիւնների դե-յուրէ արձանագրումը, որով Խորհրդային Հայաստանի վարչական սահմանները դե-յուրէ ձեւակերպւում են որպէս ՀՀ-ի պետական սահման։ Մենք այս շարքում ենք դիտում նաեւ Հռոմի ստատուտի վաւերացումը, որը ՀՀ-ին հնարաւորութիւն կը տայ արտաքին անվտանգութեան ապահովման գործում օգտուել նաեւ Միջազգային քրէական դատարանի հնարաւորութիւններից։
Հռոմի ստատուտը վաւերացնելու որոշումը մենք կայացրել ենք 2022 թուականի դեկտեմբերին, երբ բոլորիս համար ակնյայտ դարձաւ, որ ՀԱՊԿ եւ հայ-ռուսական ռազմավարական գործընկերութեան գործիքները բաւարար չեն Հայաստանի արտաքին անվտանգութիւնն ապաովելու համար։ Այդ որոշումը որեւէ կերպ ուղղուած չէ ՀԱՊԿ-ի եւ Ռուսաստանի Դաշնութեան դէմ։ Դա բխում է մեր արտաքին անվտանգութեան շահերից, եւ նման որոշում կայացնելը մեր սուվերէն իրաւունքն է։
Սիրելի հայրենակիցներ,
Հայաստանը պէտք է լինի խաղաղ, զարգացած, ազատ, երջանիկ եւ ժողովրդավարական պետութիւն, բայց այս ճանապարհին անհրաժեշտ է վերահաստատել ազատ եւ ինքնիշխան պետութիւն լինելու մեր կամքը եւ մենք գնում ենք այդ ճանապարհով՝ յարգելով մեր բոլոր գործընկերներին, բայցեւ նոյնպիսի յարգանք ակնկալելով մեր ժողովրդի, մեր պետութեան, մեր ինքնիշխանութեան, մեր ազատութեան նկատմամբ։ Վերջին տարիներին եւ այսօր էլ մեզ հետ տեղի ունեցող իրադարձութիւնների խորքային իմաստը հենց սա է։
Հայաստանը լինելու է ինքնիշխան, ազատ, ժողովրդավարական պետութի՞ւն, թէ՞ վախւորած ծայրագաւառ։ Արդէն գրեթէ բաց եւ թափանցիկ այս ընտրութիւնն է դրւում Հայաստանի ներքաղաքական դաշտում,
եւ ամէն քաղաքացի պէտք է ընտրութիւն կատարի՝ ինքն անկախութեա՞ն շարժման մասնակից է, թէ՞ ծայրագաւառային հնազանդութեան։
Ես ՀՀ վարչապետն եմ, հետեւաբար առաջնորդում եմ անկախութեան պաշտպանութեան շարժումը։ Եթէ չլինէի վարչապետ, ապա, որպէս քաղաքացի, կը գնայի Հայաստանի անկախութեան պաշտպանութեան շարժումն առաջնորդող վարչապետի ետեւից՝ իմանալով, որ հեշտ չի լինելու, բայց լինելու է,
որովհետեւ Հայաստանի ապագան կախուած է մէկ մարդուց, եւ այդ մէկ մարդը ես եմ, Հայաստանի ապագան կախուած է մէկ մարդուց, եւ այդ մէկ մարդը դու ես։ ՀՀ քաղաքացին չի կորցրել եւ չի կորցնի իր հպարտութիւնն ու հաստատակամութիւնը, և ՀՀ քաղաքացին կը յաղթի անկախութեան, ինքնիշխանութեան, ժողովրդավարութեան, երջանկութեան եւ ազատութեան համար մղուող այս պայքարում։ Փա՛ռք նահատակներին եւ կեցցէ՛ Հայաստանի Հանրապետութիւնը»,-ըսած է ՀՀ վարչապետն իր ուղերձին մէջ:
