12.09c
Երեվան
հնգ, նմբ 21
Ատրպէյճանն ընդդէմ Հայաստանի 2 միջպետական միջնորդութեան հայց ներկայացուցած է Հաակայի մշտական իրաւարարութեան դատարան: «Sputnik Արմենիա»ին այս մասին յայտնած է միջազգային իրաւարարութեան փորձագէտ Սարգիս Գրիգորեանը։
«Տուեալ գործերի շրջանակներում արդէն նշանակուել են արբիտրաժային (իրաւարարութեան, միջնորդութեան-Խմբ.) տրիբունալներ (դատական մարմին)։ Այսինքն`կողմերը նշանակած են իրենց արբիտորներին, ունեն նախագահող։ Երկու գործերով առաջին նիստերն արդէն տեղի են ունեցել։ Երկու գործերով էլ տրիբունալներն ընդունել են ընթացակարգերը, արբիտրաժային կանոնները` ինչպէս է գործը ընթանալու, ինչպէս են քննուելու վարոյթները, ապացոյցները, ինչպէս են ներկայացուելու վկաների ցուցմունքները, փորձագէտների եզրակացութիւնները եւ այլն։ Երկու գործերը ներկայում ընթանում են»,– յայտնած է Գրիգորեանը`աւելցնելով, որ ըստ հաստատուած ժամանակացոյցի` գործերը պէտք է աւարտին 2027–ի սկիզբը։
Հայցադիմումները, Սարգիս Գրիգորեանի խօսքով, դեռ գաղտնազերծուած չեն։ Հայաստանը ատոնց վերաբերեալ հրապարակային յայտարարութիւն չէ ըրած։ Մինչդեռ Ատրպէյճանը տարբեր առիթներով արդէն քանի մը պաշտօնական յայտարարութիւն տարածած է` նշելով, որ նպատակ ունի ՀՀ–ն պատասխանատւութեան ենթարկել Լեռնային Ղարաբաղի մէջ շրջակայ միջավայրի եւ կենսաբազմազանութեան ոչնչացման համար։
Գրիգորեանի խօսքով` առաջին հայցը, որ ներկայացուած է 2023–ի յունուարին Վայրի բնութեան եւ բնական միջավայրի պահպանման մասին Պեռնի համաձայնագրի շրջածիրէն ներս է։
«Սա, ի հարկէ, անհեթեթութիւն է։ Բայց Ադրբեջանը նաեւ յայտարարել է, որ 2020–ի պատերազմից յետոյ շրջակայ միջավայրի ոչնչացման ապացոյցներ է հաւաքել։ Այսինքն, ըստ էութեան յայտարարել է, որ իր միջպետական հայցը հիմնուած է 2020–ի պատերազմից յետոյ ձեռք բերուած ապացոյցների վրայ»,– նշած է Գրիգորեանը`աւելցնելով, որ այս պարունակին մէջ ՀՀ–ի պաշտպանութեան գործիքներէն մէկը պէտք է ըլլայ այն փաստը, որ Ատրպէյճանը ինքը շրջակայ միջավայրին վնաս հասցուցած է`պատերազմի հետեւանքով ոնչացնելով բնութիւնը։ Բայց սա առայժմ զուտ մասնագիտական կարծիք է, քանի որ Ատրպէյճանի հայցի վերաբերեալ ՀՀ–ի պաշտօնական դիրքորոշումը դեռ յայտնի չէ։
Գրիգորեանի տեղեկութիւններով`Ատրպէյճանը որպէս ապացոյց մէջբերած է նաեւ ՄԱԿ–ի 2022–ի զեկոյցը՝ ցոյց տալով, որ իբր Հայաստանը անտառահատումներ իրականացուցած է։
«Ադրբեջանը մատնանշում է Արցախի 3 տարածքներ. «Դամաղլի 1» հանքավայրը, որը, ես ենթադրում եմ, Դրմբոնն է, Լաչինի «Գալաչա» Հիդրոելեկտրակայանը եւ Չարդախլիի հանքավայրը, որը, ենթադրում եմ, Կաշէնն է, որն իրենց կարծիքով` ՄԱԿ–ը դատապարտել է, թէ Հայաստանն այս հանքավայրերը շահագործելով`վնաս է պատճառել Լեռնային Ղարաբաղի շրջակայ միջավայրին։ Նաեւ ասւում է, որ ՀՀ–ի հանքարդիւնաբերութեան զարգացումը տարածաշրջանում առաջացրել է գետերի կենսամիջավայրի, ջրի, հողի քիմիական աղտոտում»,– ներկայացուցած է Գրիգորեանը։
