16.09c
Երեվան
ուրբ, սպտ 20
Արցախի համաժողովրդային ցոյցը, որ տեղի կ՛ունենայ այսօր Ստեփանակերտի մէջ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան հռչակման տօնին առիթով, գաղափարական առումով շատ կարեւոր ուղենիշներ կ՛ամփոփէ իր մէջ:
Նախ` միասնականութեան մասին. Արցախի ժողովուրդը միասնութեան հրամայականն է, որ կ՛ընդգծէ այսօր: Փաստօրէն հանրահաւաքին կը մասնակցին բոլոր ուժերը անխտիր: Այստեղ որեւէ նշանակութիւն չունի իշխանութիւն կամ ընդդիմութիւն: Սեպտեմբեր 2-ի խորհուրդը համախմբած է բոլորը` վերանորոգելու համար Արցախի ազատագրութեան պայքարը: Օրը կը խորհրդանշէ հանրապետութեան կայացումը: Իսկ հանրապետութիւնը կ՛ենթադրէ տարածքային ամբողջականութիւն: Հռչակագիրին մէջ հանրապետութեան տարածքային ամբողջականութիւնը նշուած է ԼՂԻՄ-ն ու Շահումեանի շրջանը:
Հռչակագիրին առաջին երկու պարբերութիւնը հարկ է մէջբերել, բառացի.
«Ժողովրդական պատգամաւորների Լեռնային Ղարաբաղի մարզային եւ Շահումեանի շրջանային խորհուրդների` բոլոր մակարդակների խորհուրդների պատգամաւորների մասնակցութեամբ համատեղ նստաշրջանը, արտայայտելով ժողովրդի կամքը, որն ամրագրուած է փաստացի անցկացուած հանրաքուէում եւ ԼՂԻՄ ու Շահումեանի շրջանային իշխանութեան մարմինների 1988-1991 թուականների որոշումներում, ազատութեան, անկախութեան, իրաւահաւասարութեան եւ բարիդրացիութեան նրա ձգտում»:
Իսկ ԼՂՀ-ի հռչակման համար բանաձեւուած է, որ նստաշրջանը կը հռչակէ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը` ներկայիս Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի եւ յարակից Շահումեանի շրջանի սահմաններուն մէջ:
Շահումեանի իբրեւ յարակից շրջան նշումի հիմնաւորումը եւս իրաւական բացատրութիւն ունի հռչակագիրին մէջ, որովհետեւ այնտեղ կայ յստակ բռնագրաւուած ըլլալու հիմնադրոյթը: Հռչակագիրը կը խօսի Շահումեանի շրջանի տարածքը բռնի կերպով Լեռնային Ղարաբաղէն անջատելու եւ հայ ժողովուրդի վերամիաւորման ձգտումը համարելու բնականոն ու օրինական, միջազգային իրաւունքի կանոններուն համապատասխան առած քայլերուն մասին:
Սեպտեմբեր 2-ի համաժողովրդային նշումը ստեփանակերտեան միասնականութեամբ ուրեմն առաջնային կարգով կ՛ենթադրէ համազգային օրակարգի վերամշակումով ներկայ պայմաններուն մէջ հռչակագիրի հիմնադրոյթներու այժմէական ընկալում: Ընկալումէն յետոյ բնականաբար աշխատանքային փլաթֆորմի, հայեցակարգի խմբագրում` իբրեւ ուղեցոյց հայ քաղաքական եւ հասարակական շրջանակներուն համար:
Այն ինչ որ Արցախի հայութիւնը կ՛իրականացնէ իբրեւ միասնական հանրահաւաք, ցոյց եւ պայքարի նոր ելակէտի սկզբունքներու ճշդում դժբախտաբար դժուար է իրականացնել այսօր Հայաստանի Հանրապետութեան եւ սփիւռքի մէջ: Իսկ Արցախը, որ մեկնարկեց ազատագրական շարժումը եւ համախմբեց ամբողջ հայութիւնը իր դրօշին տակ, այսօր նոր նախաձեռնութեամբ ուժերու մէկտեղման հրամայականը կ՛ընդգծէ:
Հիմնական սկզբունքները ընդհանուր գիծերու մէջ արդէն Արցախի Ազգային ժողովը ուղենշած է այս տարուան փետրուարին ապաբռնագրաւման օրէնքի որոշումով: Այդ օրէնքը ուղենիշ է մեր համազգային նոր օրակարգի առաջին կէտի մշակման համար: Եւ այդ առումով Արցախի Հանրապետութեան հռչակագիրը ամրագրած է այն բոլոր հիմքերը, որոնց վրայ պէտք է շարունակուին մեր աշխատանքները:
Հռչակագիրն ու անոր ընդառաջ ապաբռնագրաւման օրէնքը կը հունաւորեն հետագայ աշխատանքը`
Ա.- Արցախի տարածքային ամբողջականութեան վերականգնում,
Բ.- Արցախի Հանրապետութեան ճանաչում:
Ամբողջ հայութիւնը պէտք է միաւորուի համահայկական այս օրակարգին շուրջ: Արցախի ժողովուրդը ազդարարեց համախմբուելու մեկնարկը:
