7.09c
Երեվան
չրք, ապր 16
Ժամանակաւորապէս բռնազաւթուած Արցախի տարածքին մէջ «Ատրպէյճանի Հանրապետութեան» կողմէ վարուող պետական մակարդակի նպատակաուղղուած եւ համակարգուած քաղաքականութիւնը կ՚աճի եկրաչափական առաջընթացով։ Ծանր շինարարական եւ ռազմական սարքի կիրառմամբ օրէ օր կ՚ընդլայնին հայաթափուած բնակավայրերու եւ թաղամասերու լիակատար աւերման ծաւալները։ Այս քաղաքականութեան հիմնական նպատակն է՝ ոչ թէ պարզապէս վերացնել հայ բնակչութեան ֆիզիքական ներկայութիւնը, այլ ամբողջութեամբ ջնջել անոր նիւթական, մշակութային եւ պատմական ժառանգութեան հետքերը՝ Արցախը վերաձեւելով որպէս «ազատագրուած» տարածք ատրպէյճանական պատումի համաձայն։
Այս մասին դիմատետրեան իր էջին գրած է Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգութեան պաշտպանը:
«Սոյն քաղաքականութեան հերթական զոհն է դարձել Մարտունու շրջանի Սարգսաշէն գիւղը։ Արբանեակային լուսանկարների վերլուծութիւնը փաստում է, որ գիւղը, որը բռնազաւթուել էր թուրք-ադրբեջանա-ահաբեկչական դաշինքի կողմից 2020 թ․ սանձազերծած պատերազմի ընթացքում, 2021 եւ 2024 թուականների տուեալներով կրում էր լայնածաւալ աւերածութիւններ, իսկ 2025 թ․ արբանեակային պատկերները վկայում են ամբողջական եւ համակարգուած աւերման մասին։ Սարգսաշէնը՝ իր տներով, փողոցներով, պատմական շերտերով, գրեթէ հիմնովին ոչնչացուել է։
Սա մէկ օրինակ է Արցախի տարածքում իրականացուող պետական վանդալիզմի ընդհանուր ռազմավարութիւնից։ Տասնեակ գիւղեր եւ քաղաքներ կամ ամբողջութեամբ, կամ` մասնակիօրէն վերացուել են՝ նպատակ ունենալով մշակութային, պատմական եւ քաղաքակրթական ժառանգութեան լիակատար ջնջում։ Այդ վայրերի թւում են՝ Շուշիի շրջանի հերոսական Քարինտակը, Հադրութի շրջանի Մոխրենես, Մարիամաձոր, Ծամձոր, Թաղուտ-Թաղոտ, Առաքել համայնքն իր Ձորագիւղով։ Այս բոլոր բնակավայրերը ոչ միայն ֆիզիկապէս են ոչնչացւում, այլ ջնջւում են նաեւ որպէս մշակութային յիշողութեան կրողներ։
Այստեղ այլեւս կասկածի տեղիք, որեւէ եզր չկայ. Արցախում կատարւում է ոչ միայն 21-րդ դարի, այլեւ մարդկութեան պատմութեան ամենախոշոր մշակութային ցեղասպանութիւններից մէկը։ Խօսքը զուտ մարդկային զոհերի կամ պատերազմի աւերածութիւնների մասին չէ։ Խօսքը համակարգուած, ծրագրաւորուած մշակութային ու քաղաքակրթական վերացման մասին է, որը պէտք է դիտարկուի որպէս միջազգային իրաւունքի խախտում եւ արժանանայ համաշխարհային հանրութեան կոշտ արձագանգին»,-գրած է ան։
