24.09c
Երեվան
չրք, հնս 25
Պատրիարքական Աթոռս անհրաժեշտ նկատած է հանդէս գալ սոյն յայտարարութեամբ՝ Հայաստանի Հանրապետութեան Մեծայարգ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի Իսթանպուլ վերջին այցելութեան զուգահեռ ստեղծուած արձագանգներու պայմաններուն ներքեւ։
Իրականութեան մէջ, դժուար է հասկնալ այժմ շրջանառութեան մէջ մտած շարք մը պնդումներն ու վերագրումները։ Արդարեւ, կարգ մը շրջանակներ կը յամառին չհասկնալ՝ մեր կողմէ ազատ կամքով դրսեւորուած պարզ ու հիմնական հակազդեցութիւնը, որուն պատճառները բացայայտ են բոլոր անոնց համար, որոնք ընթացիկ օրակարգին կը հետեւին։ Անոնց որդեգրած յամառ կեցուածքը կը ձգտի արհեստական բանավէճ մը հրահրել՝ մանաւանդ ընկերային ցանցերու վրայ խնդիրներու աղաւաղեալ մատուցմամբ։
Աշխարհասփիւռ հայ ժողովուրդին մեծամասնութիւնը կը պատկանի Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցւոյ հօտին։ Լուսաւորչահաստատ մեր Մայր Եկեղեցին ունի պատմական եւ մշակութային խոր արմատներ։ Հայոց եկեղեցին, կրօնական հաստատութիւն մը ըլլալու առընթեր, կարեւոր դեր ստանձնած է հայեցի ինքնութեան կազմաւորման եւ յարատեւութեան համար։
Հայաստանի Հանրապետութեան Մեծայարգ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան վերջին շրջանին մեր Սուրբ Եկեղեցւոյ դէմ կ՚ունենայ ելոյթներ, որոնց մէջ կը նախընտրէ օգտագործել հայհոյախառն լեզու մը եւ գրգռիչ ոճ մը։ Աւելի՛ն, ազգիս Վեհափառ Հայրապետին՝ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին հասցէագրուած պարսաւանքները կը թիրախաւորեն թէ՛ Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցին եւ թէ՛ մեր հաւատացեալ ժողովուրդի խիղճը, պատմական սրբութիւնները, ինչ որ խորապէս կը վիրաւորէ մեր եկեղեցւոյ աշխարհասփիւռ զաւակները, որոնք մկրտուած են նոյն աւազանէն, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնէն բաշխուած Սրբալոյս Միւռոնով։
Եկեղեցին՝ որպէս հաստատութիւն կշտամբելու ուղղեալ արշաւը անդրանցած է քաղաքական եւ իրաւական բանավէճի սահմանները, իսկ ընկերութեան արժէքներու, պատմական յիշողութեան եւ կրօնական կառոյցներու հետ բաղխումի վիճակ յառաջացնելը անընդունելի է։ Մեր Սուրբ Եկեղեցին խոր արմատներով կրօնական հաստատութիւն մըն է։ Անոր դէմ սպառնական արտայայտութիւնները քաղաքական նպատակներու ծառայեցնելու փորձերը կրնայ հանրային կարծիքի մօտ խոր պառակտում մը յառաջացնել, նաեւ վնասել ընկերային համերաշխութիւնը։ Բացայայտ է, որ նման բեւեռացումներու յղի արտայայտութիւնները օգուտ չեն բերեր առաջին հերթին Վսեմաշուք Պարոն Վարչապետին՝ մանաւանդ, երբ Կովկասի տարածաշրջանը կ՚եռեւեփի։
Այս ծիրէն ներս Պատրիարքական Աթոռս յարմար դատած է իր արդար հակազդեցութիւնը ցոյց տալ Մեծայարգ Պարոն Վարչապետին եւ ցոլացնել, թէ առկայ ձգտեալ վիճակը ո՛չ միայն Հայաստանի, այլեւ սփիւռքի մէջ եւս յառաջացուցած է բացասական մթնոլորտ եւ դժգոհութեան հոսանք։ Այլապէս, ինչպէս անցեալ շուրջ 35 տարիներուն, այսօր ալ Պատրիարքական Աթոռս բոլորանուէր ձեւով կը խրախուսէ Թուրքիա-Հայաստան յարաբերութիւններու բնականոնացման գործընթացը ու մշտապէս կ՚աղօթէ, որպէսզի Բարձրեալն Աստուած յաջողութիւն պարգեւէ բարիդրացիութեան ուղղեալ այդ ջանքերուն։
Մնացեալ պնդումները, որոնք թիւր տպաւորութիւն ստեղծելու հետամուտ են, միանշանակ դատապարտելի կը համարուին մեր համայնքի դրական սպասումներուն, յուսադրուած տրամադրութիւններուն, նաեւ պատասխանատուութիւններուն ու շահերուն տեսակէտէ։
Կը յուսանք, թէ մերազն հաւատացեալ ժողովուրդը ճիշդ կ՚ընկալէ Պատրիարքական Աթոռիս սոյն արժանապատիւ եւ շինիչ կեցուածքը՝ ի պաշտպանութիւն Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցւոյ պատմական առաքելութեան եւ մեր նուիրական, բարոյական արժէքներուն։
Այդ կեցուածքին պարփակած պատգամը ուղիղ համեմատութեան մէջ է մեր հոգեւորականաց դասու անդամներու սքեմի նկատմամբ հաւատարմութեան եւ հնազանդութեան ուխտին հետ։ Չմոռնալ, որ մեր հոգեւորականաց դասու իւրաքանչիւր անդամը օծուած է՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնէն բաշխուած Սրբալոյս Միւռոնով։
Մեր աղօթքն ու մաղթանքն է, որ այս ձգտեալ կացութիւնը ժամ առաջ վերջ գտնէ եւ Ամենակալ Տիրոջ կամքով վերահաստատուին խաղաղութիւնն ու համերաշխութիւնը։ Այդ պարագային ո՛չ միայն Պատրիարքական Աթոռոյս, այլեւ Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցւոյ աշխարհասփիւռ զաւակներու սրտի դռները յարգանքով եւ սիրով կը բացուին Մեծայարգ Վարչապետին առջեւ։
Անհրաժեշտ նկատուեցաւ սոյն յայտարարութեամբ անդրադառնալ տեղին եւ անտեղի այն գնահատումներուն, որոնք կատարուեցան առիթով Հայաստանեայց Հանրապետութեան Վարչապետ Տիար Նիկոլ Փաշինեանին Ստանպուլի այցելութեան, որուն առթիւ Մեր Պատրիարքութիւնը չէ կրցած մասնակցութիւն ցուցաբերել:
Մեր կողմէ առնուած այս որոշումը, ամէն գնով եւ ճշգրտութեամբ հետեւանք կատարելով ներկայ իրադարձութիւններուն, մեր հիմնադրութիւններու պատասխանատու կեցուածքով եւ ազատ կամքով ձեւաւորուած մաքրապէս հաստատութենական ճշգրտութիւն մըն է։ Ցաւով կը նշենք, որ որոշ շրջանակներ կը փորձեն այս պարզ եւ հասկանալի կեցուածքը խեղաթիւրել եւ զայն վերածել բանավէճի։
Աշխարհասփիւռ հայ ժողովուրդին մեծամասնութիւնը կը պատկանի Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցիին, որ միայն հոգեւոր հաստատութիւն մը չէ, այլ նաեւ մեր ժողովուրդի պատմական եւ մշակութային ինքնութեան կառուցման կարեւոր սիւններէն մէկն է։
Վերջերս, Վարչապետ Տիար Նիկոլ Փաշինեանի կողմէ Եկեղեցւոյ դէմ ուղղուած արտայայտութիւնները, մասնաւորապէս Կաթողիկոս Հօր Սրբութեան հասցէին կիւրձ եւ նախատինք պարունակող բառերն ու ոճը, խորապէս վիրաւորեցին մեր հաւատացեալ ժողովուրդը եւ հարուածեցին մեր հոգեւոր եւ պատմական սրբութիւնները։
Երբ քաղաքական դաշտէն դուրս կրօնական կառոյցները թիրախ կը դառնան, այդ պահէն սկսեալ խոսքը այլեւս քաղաքական կամ իրաւական տարակարծութիւն չէ, այլ բախում՝ ժողովուրդի հաւատքին, արժէքներուն եւ յիշողութեան դէմ։ Շանտաժի լեզուով հինաւուրց եւ սուրբ եկեղեցի մը շահարկելը՝ կը վտանգէ հանրային խաղաղութիւնը եւ խոր անջատումներ կը ստեղծէ ժողովուրդին մէջ։
Այդպիսի պառակտիչ հռետորաբանութիւն եւ ժողովրդահաճոյ կեցուածք՝ յատկապէս Կովկասեան խիստ բարդ հանգրուանի մը մէջ, վստահաբար երկարաժամկէտ օգուտ մը պիտի չբերէ ո՛չ վարչապետին եւ ո՛չ ալ հասարակութեան։
Այս շրջանակին մէջ, Մեր Պատրիարքութիւնը արտայայտած է իր արդար ու մտածուած արձագանգը՝ մերժելով ստեղծուած բեւեռացումը՝ ոչ միայն Հայաստանի մէջ, այլ նաեւ սփիւռքի լայն շրջանակներուն մէջ։ Մեր կեցուածքը կը միտի պաշտպանել Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցիի դերը եւ անոր դարաւոր հոգեւոր արժէքները։
Մեր աղօթքը եւ սրտի մաղթանքն է, որ այս յարձակումներն ու ստեղծուած լարուած մթնոլորտը որքան կարելի է շուտ դադարի եւ հանդարտութիւնը վերահաստատուի։ Այդ պարագային միայն, ո՛չ միայն Պատրիարքութեան, այլ ամբողջ աշխարհասփիւռ հայութեան սրտի դռները կը բացուին՝ յարգանքով եւ սիրով դիմաւորելու Վարչապետը։
Պատրիարքութիւն Հայոց
