6.09c
Երեվան
հնգ, նմբ 07
Հայրիկս դեռ կը շարունակէ զրոյցը։ Յանկարծ ուշադրութիւնը կը գրաւէ մեծ, թափանցիկ տոպրակ մը, լեցուն՝ թոնթոշ խասերով։ «Համօ՛, խասերդ լա՞ւ են։» Համոն կը պատասխանէ․ «Անշուշտ, պաշ մուհանտէս։ Քանի՞ հատ կ՛ուզես։» «Տուր ատ տոպրակը։» Թէյս կը շարունակեմ խմել ու տոպրակին չափը տեսնելով՝ կը պատկերացնեմ մամայիս առաջին հայեացքը, զարմանքը, պոռալը ու յետոյ սուսիկ-փուսիկ մաքրելը․․․։ Մնաց պանճանը, կամ պատրճանը, կամ սմբուկը՝ ինչպէս սիրտերնիդ ուզէ։ Հեռուէն կը տեսնեմ երկու հատիկ պատրճան՝ փլասթիքէ փայլուն թուղթով փաթթուած․ ճիշդ կարծես տարեդարձի փարթիի գրաւիչ նուէր ըլլայ։ Կը մօտենամ, կ՛առնեմ եւ «թիթ-թիթ»՝ գնեցի․․․։ Համոն ներսէն կը պոռայ․ «Պաշ Մուհանտէս, քեպապ պանճանի աղուոր պանճան ունիմ։ Դնե՞մ քիչ մը։» Պապաս նոյն վստահութեամբ կը պատասխանէ․ «Դիր նայինք, երկու-երեք քիլօ»։ Զրոյցը կը շարունակուի, աղմուկը նոյնպէս։ Համոյին գործաւորը սնտուկները եւ տուփերը կը տեղափոխէ մեր օթոյին մէջ։ Ես ալ, թէյս վերջացնելով, կը պատրաստուիմ մօտենալ հօրս։ «Ինչքա՞ն եղաւ հաշիւը», պապաս կը հարցնէ։ Համոն ժպտալով ու խանդավառութեամբ կլոր թիւ մը կ՛ըսէ, առանց մանրամասնելու։ Հայրիկս կը վճարէ գումարը ու կ՛աւարտէ ամէն անգամուան նախադասութեամբ․ «Մնացածը տուր չոճուխին։․․․»
Ճիշդ հիմա սուփըրմարքէթի դուռին առջեւն եմ։ Ծանր քայլերով կ՛ուղղուիմ դէպի մեծ երկաթէ սայլ մը։ Գրպանէս կը հանեմ պճլիկ փլասթիքէ կտոր մը ու կ՛ազատեմ զայն իր շղթաներէն։ Տարօրինակ ելեկտրոնային զէնք մը կը քաշեմ պատէն՝ գնումներս կատարելու նպատակով։ Բոլորս՝ ես, զրահապատ սայլը եւ ելեկտրոնային զէնքը կը քալենք դէպի սուբըրմարքէթի կանաչեղէնի սրահը։ Յատակը կը փայլի, այնքան փայլուն, որ երեւակայութիւնս զիս կը տեղափոխէ Հալէպ՝ «Սըրիան ատիմէ»ի կանաչեղէնի շուկան։ Ես եւ հայրիկս ենք եւ քիւրտ Ամմօ Համոն:
«Չաուայէ Համօ», կ՛ըսէ հայրիկս ժպտուն դէմքով ու բարձր ձայնով։
«Պաշա», կը պատասխանէ Համոն՝ աւելի բարձր ձայնով ու կ՛աւելցնէ․ «Այսօր ամէն ինչ թազա է, կալակ պաշա։ Ի՞նչ լեցնեմ։»
․․․․
Սայլովս ու զէնքովս հասայ լոլիկներուն քով․ յիսուն հազար տեսակ կայ, բայց բոլորն ալ աչքիս նոյն լոլիկը կ՛երեւին։ Ինծի ընդամէնը պէտք է երկու հատիկ. կ՛ընտրեմ, զէնքս կը մօտեցնեմ եւ «թիթ-թիթ»՝ գնեցի։ Դասական երաժշտութիւնը կը շարունակէ հնչել սրահին մէջ․ ճիշդ կարծես թէ օփերայի մը մէջ ենք․․․։
Համոն ետ կը յայտնուի երեւակայութեանս մէջ։ «Պաշ մուհանտէս, լոլիկները լաւ են, ինչքա՞ն լեցնեմ»։ Հայրիկս, վստահելով Համոյի ճաշակին, կը պատասխանէ․ «Ատ սնտուկը տուր»։ Անշուշտ այդ սնտուկ կոչուածը մօտաւորապէս հինգ քիլօ է։ Հա, ի միջի այլոց ըսեմ, որ Համոն մեզի քրտական սեւ, քաղցր թէյը հրամցուց քիչ առաջ։ Ու ես հիմա անկիւնը՝ կարճ պայտէ աթոռին վրայ նստած կը վայելեմ թէյս ու կը հետեւիմ պապայիս եւ Համոյին բարձրաձայն քրտերէնով զրոյցին, որ ամէն ինչի մասին է բացի լոլիկէն ու կանաչեղէնէն․․․։ Երկու լոլիկները գնելէս վերջ, ես, սայլակս ու զէնքս հանգիստ քայլերով կ՛ուղղուինք դէպի խասի բաժինը։ Երեք հատ խասիկ, պճլիկ, կոկիկ, հաւասար դրուած են փլասթիքէ տուփի մը մէջ, կարծես Պարպիին համար պատրաստուած ըլլան: Առի մէկ տուփ, զէնքս մօտեցուցի եւ «թիթ-թիթ»՝ գնեցի․․․։
Հայրիկս դեռ կը շարունակէ զրոյցը։ Յանկարծ ուշադրութիւնը կը գրաւէ մեծ, թափանցիկ տոպրակ մը, լեցուն՝ թոնթոշ խասերով։ «Համօ՛, խասերդ լա՞ւ են։» Համոն կը պատասխանէ․ «Անշուշտ, պաշ մուհանտէս։ Քանի՞ հատ կ՛ուզես։» «Տուր ատ տոպրակը։» Թէյս կը շարունակեմ խմել ու տոպրակին չափը տեսնելով՝ կը պատկերացնեմ մամայիս առաջին հայեացքը, զարմանքը, պոռալը ու յետոյ սուսիկ-փուսիկ մաքրելը․․․։ Մնաց պանճանը, կամ պատրճանը, կամ սմբուկը՝ ինչպէս սիրտերնիդ ուզէ։ Հեռուէն կը տեսնեմ երկու հատիկ պատրճան՝ փլասթիքէ փայլուն թուղթով փաթթուած․ ճիշդ կարծես տարեդարձի փարթիի գրաւիչ նուէր ըլլայ։ Կը մօտենամ, կ՛առնեմ եւ «թիթ-թիթ»՝ գնեցի․․․։ Համոն ներսէն կը պոռայ․ «Պաշ Մուհանտէս, քեպապ պանճանի աղուոր պանճան ունիմ։ Դնե՞մ քիչ մը։» Պապաս նոյն վստահութեամբ կը պատասխանէ․ «Դիր նայինք, երկու-երեք քիլօ»։ Զրոյցը կը շարունակուի, աղմուկը նոյնպէս։ Համոյին գործաւորը սնտուկները եւ տուփերը կը տեղափոխէ մեր օթոյին մէջ։ Ես ալ, թէյս վերջացնելով, կը պատրաստուիմ մօտենալ հօրս։ «Ինչքա՞ն եղաւ հաշիւը», պապաս կը հարցնէ։ Համոն ժպտալով ու խանդավառութեամբ կլոր թիւ մը կ՛ըսէ, առանց մանրամասնելու։ Հայրիկս կը վճարէ գումարը ու կ՛աւարտէ ամէն անգամուան նախադասութեամբ․ «Մնացածը տուր չոճուխին։․․․»
Ես ալ աւարտեցի գնումներս՝ երկու հատիկ լոլիկ, երեք հատիկ Պարպիի համար յատկացուած խաս ու երկու հատիկ տարեդարձի նուէրի մը նման զարդարուած պանճան։ Պատին կը մօտենամ, զէնքը կը վերադարձնեմ իր տեղը, փլասթիք քարտը կը դնեմ գործիքին մէջ, թիւեր, քոտեր, հաշիւներ․․․ ու բարակ, երկարաւուն թուղթ մը դուրս կու գայ միւս կողմէն, որպէս փաստ վճարումիս։ Սուսիկ-փուսիկ, առանց մէկու մը հետ զրուցելու կամ խօսելու, քլասիք երաժշտութեան ներքոյ, դանդաղ կը մօտենամ ապակիէ դուռին։ Այդ անիմաստ թուղթը աջ կողմը դրուած գործիքին կը մօտեցնեմ, ու նոյն լռութեամբ դուռը կը բացուի։ Դուրս կ՛ելլեմ ու մտապատկերիս մէջ հայրիկս, Համոն, աղմուկը, Հալէպի շուկայի թաշխալան դեռ կը շարունակուի։
Ի միջ ի այլոց ըսեմ, որ այս տողերը երբեք լաւի ու վատի համեմատութիւն չեն, այլ ընդամէնը ապսիւրտ տեսարաններ ծայրայեղ քոնթրասթի մը, որ իմ սերունդս ապրեցաւ ու դեռ կ՛ապրի։
Սաղաթէլ Պասիլ
Նիւթը՝ «Տարբերակ 21»էն
