12.09c
Երեվան
կրկ, նմբ 23
Վեց տարիներ շարունակ մօրմէս աղբարիկ կամ քոյրիկ խնդրելէս ետք, Նժդեհը աշխարհ եկաւ` ամբողջացնելով եւ պայծառացնելով մեր ընտանիքը: Բարի, ժպտուն այս պէպէքը կաթիկ կը խմէր ու կը քնանար: Ապա ան քալելու սկսաւ ու տան իրարանցումը սկիզբ առաւ: Երբ 2 տարեկանին Նժդեհը խօսելու սկսաւ, ի՜նչ հպարտ էի, որ միայն ես կը հասկնայի այդ լեզուն: Փոքր աղբարիկս յաճախեց «Նորսիկեան» մանկապարտէզ, այնտեղ կազմեց իր փոքրիկ շրջանակը, իր մտերիմ ընկերներուն հետ ապրեցաւ դպրոցի անուշ, զուարթ, անմեղ, փայլուն օրերը:
Կ՛ուզէի երկու խօսք գրել այսօրուան համար, բայց մինչեւ երէկ գիշեր խօսքեր չունէի: Ի՞նչ գրեմ, ինչպէ՞ս արտայայտեմ այս խոր ցաւս, ի՞նչպէս ամփոփեմ Նժդեհին հետ անցուցած 16 անուշ տարիները: Վերջ ի վերջոյ որոշեցի մտածել Նժդեհին մասին ու առիթ տալ, որ բառերը հոսին:
Կ՛ուզեմ ձեզի հետ բաժնեկցիլ քանի մը յուշ ու դէպքեր, որոնց ընդմէջէն պիտի ներկայացնեմ մեր Նժդուկը:
Վեց տարիներ շարունակ մօրմէս աղբարիկ կամ քոյրիկ խնդրելէս ետք, Նժդեհը աշխարհ եկաւ` ամբողջացնելով եւ պայծառացնելով մեր ընտանիքը: Բարի, ժպտուն այս պէպէքը կաթիկ կը խմէր ու կը քնանար: Ապա ան քալելու սկսաւ ու տան իրարանցումը սկիզբ առաւ: Երբ 2 տարեկանին Նժդեհը խօսելու սկսաւ, ի՜նչ հպարտ էի, որ միայն ես կը հասկնայի այդ լեզուն: Փոքր աղբարիկս յաճախեց «Նորսիկեան» մանկապարտէզ, այնտեղ կազմեց իր փոքրիկ շրջանակը, իր մտերիմ ընկերներուն հետ ապրեցաւ դպրոցի անուշ, զուարթ, անմեղ, փայլուն օրերը:
Տարիներու ընթացքին մանկութեանս պուպրիկ-աղբարիկը դարձաւ պողպատ եղբայրս, որուն հետ կը բաժնեմ ոչ միայն ննջասենեակս, այլ նաեւ` գաղտնիքներս, խնդուքս, արցունքներս, լաւագո՜յն, լաւագո՜յն յուշերս: Մեր եղբայրական կապը ամրացաւ վայրկեանէ վայրկեան, օրէ օր:
Զիրար կը հասկնայինք նայուածքով մը, կը նախատեսէինք միւսին զգացումը, պատասխանը, ըսելիքը: Ամէն իրիկուն անհամբեր կը սպասէինք մեր օրուան ընթացքին պատահածը իրարու պատմելու համար:
Հակառակ իր փոքր տարիքին` Նժդեհը իր լուռ կեցուածքով բոլորիս սորվեցուց շա՜տ մը դասեր: Չէինք գիտակցեր իր «մեծութեան», մեզի սորվեցնելիք, փաստելիք խորհուրդներուն: Բարի, փափկանկատ, ազնիւ վերաբերմունքով, վեհանձն կեցուածքով, նպատակասլաց, լուրջ, պարտաճանաչ, աշխատասիրութեամբ, սրամիտ կատակներով, հակիրճ, բայց խոհեմ խօսքերով ան մեր ամենահաճելի ներկայութիւնն էր: Ամէն բան կ՛ընէր լիուլի: Ան փորձեց ըլլալ ամէնէն ընկերասէր ընկերը, աշխատասէր ու չարաճճի աշակերտը, սիրալիր զարմիկը, զգայուն ու փափկանկատ եղբայրն ու լաւագոյն, հպարտութիւն ներշնչող զաւակը: Ձեր բոլորին ներկայութիւնը այսօր եւ նախկին 40 օրերուն կը փաստեն, թէ Նժդեհը որքա՛ն որքա՛ն յաջողած էր:
Մատղաշ եղբօրմէս բաժանումը վստահաբար պիտի մնայ մեր ընտանիքին ամենամութ, ամենախոր վէրքը: Իր դպրոցին, ուսուցիչներուն եւ ընկերներուն համար պիտի ըլլայ սուղ կորուստ մը:
Սակայն այդ ցաւէն պիտի ծնի` ուժ մը, ժպիտ մը, լաւագոյնին ձգտելու ճիգ մը, Նժդեհին չիրականացուցած կեանքի հանգրուանները ամբողջացնելու նպատակ մը:
Մեր բոլորին սրտերուն մէջ պիտի գոյատեւէ Նժդեհէն մաս մը, պիտի ապրինք իր ամուր կամքով, զինք ուրախ պահելու համար: Իր յիշատակը վառ, անթառամ պահելով` պիտի յաղթահարենք ամէն տեսակ խոչընդոտներ:
Մենք այսօր եւ ամէն օր պիտի յիշենք Նժդեհը, կրկնենք իր յաճախ գործածած խօսքերը, ժպտինք, ինչպէս որ ինք կը ժպտէր:
Ընտանիքիս ու իմ կողմէս խոր շնորհակալութիւն` բոլոր անոնց, որոնք նեցուկ կանգնեցան մեր այս դժուար օրերուն:
«Կեանքդ լինի վառ արեւ,
Ծաղկազարդ, կանաչ տերեւ,
Աստծուց առնես միշտ բարեւ,
Լինես յաղթով, լինես բախտով,
Անգին եղբայր, յիշատակդ երկա՜ր»…
7 մայիս 2023
Նամակ` Մէկ Հատիկ Նժդեհիս,
Նժդոյիս, Նժդուկիս… Անգին Եղբօրս
Երեքշաբթի, 28 մարտ 2023 – երեքշաբթի 25 ապրիլ 2023
Ահաւասիկ մէկ ամիս անցաւ: Չորս երկա՜ր շաբաթներ քու բացակայութեանդ: Օրեր, որոնց ընթացքին սրտիս վրայ անբացատրելի բեռ մը կայ, իսկ հոգւոյս մէջ անբացատրելի ուժ մը: Ա՛լ ամէն առտու բարի լոյս չեմ ըսեր քեզի, գործէս վերադարձիս չեմ տեսներ քեզ, դասերուդ մասին չեմ հարցներ, ապագայի մեր ծրագիրներուն մասին չենք խօսիր, Պարսայի խաղերը չենք դիտեր միասնաբար, պարապ-սարապ չենք կատակեր, պարապ-սարապ չենք վիճաբանիր: Այլեւս տժգոյն է աշխարհը, անհամ է ճաշը, անիմաստ է խօսքը, տհաճ է ամէն բան, մոխրագոյն է աչքիս առջեւ: Մէկ ամիս առաջ մեր բոլոր երազանքները փլատակ դարձան: Մէկ ամիս առաջ դարձար` մեր տան պատերը զարդարող նկարը, սրտիս անբուժելի վէրքը, հոգիիս բաժնեկիցը, կեանքիս մղիչ ուժը, իմ էութեանս պատճառը: Ահաւասիկ` մէկ ամիս, որուն ընթացքին «Նժդեհ» անունը արտասանելը կը խայթէ սիրտս:
Անցնող ամսուան ընթացքին թէ՛ ներկայութեամբդ, թէ՛ բացակայութեամբդ ինծի տուիր շա՜տ մը դասեր: Նախ` օրինակ դարձար ընկերասիրութեան, միասնակամութեան, սիրոյ եւ գործակցութեան: Միացուցիր` մեծ ու պզտիկ, ծանօթ եւ օտար, ընտանիք ու ընկերներ: Ցնցեցիր ոչ միայն ընտանիքիդ անդամները, այլ նաեւ` ամբողջ դասարան մը, դպրոց մը, ակումբ մը, գաղութ մը, աշխարհ մը: Լռութեամբդ, հեզութեամբդ, համեստ ու ազնիւ վարուելակերպովդ սիրաշահեցար բոլորին սրտերը: Տիպար դարձար աշխատասիրութեան, լրջութեան, խոհեմութեան, պարտաճանաչ կեցուածքի` «օձը ծակէն հանող» անուշ լեզուովդ: Ու տակաւին որքա՜ն արժանիքներու տէր անձ մըն ես դուն:
Ճիշդ է, որ ես եմ մեծ քոյրը, սակայն դուն եղար մեր տան մէջ ապրող «մեծութիւնը»: Մեծ ես ձգած յուշերովդ ու էութեամբդ: Տարբեր ես:
Գիտեմ, որ զիս տխուր տեսնել չես ուզեր, բայց դո՛ւն էիր իմ ուրախութիւնս նախորդող տասնվեց տարիներուն ընթացքին: Թերեւս քեզի չէի ըսած, հիմա ըսեմ: Ծննդեանդ օրը կեանքիս ամէնէն ուրախ օրն էր, իսկ մեր վաղաժամ բաժանումի օրը… կարծեմ հասկցար, միշտ ալ սրամիտ եղած ես:
Գիտեմ` զիս տկար չես սիրեր տեսնել, բայց դո՛ւն ես իմ տկար կէտս:
Գիտեմ` զիս կորսուած չես ուզեր տեսնել ու ինծի կը վստահիս ուղղութիւն եւ ցուցմունք տալու համար, բայց արդեօք գիտէի՞ր, թէ դո՛ւն ես իմ ուղեցոյցս: Հետեւաբար քեզի վստահած եմ, աղբարի՛կ: Ուղղէ՛ զիս, տո՛ւր ինծի ուժ ու կորով, դէմքիս վերադարձո՛ւր ժպիտը:
Վերջապէս, կ՛ուզեմ երախտապարտութիւնս ու հպարտութիւնս յայտնել քեզի: Տասնվեց կարճ տարիներ բաւարար էին մեզի` հաստատելու աննման ու անսասան եղբայրական կապ մը: Երախտապարտ եմ հետդ բաժնած յիշատակներուս, մեր լաւ եւ վատ օրերուն, քեզմէ սորված իւրաքանչիւր դասին, քու իւրայատուկ ներկայութեանդ: Հպարտ եմ արձանագրած իւրաքանչիւր յաջողութեամբդ: Հպարտ եմ անունովդ ու անոր իմաստով` «Նժդեհ»: Հպարտ եմ հայրենասիրութեամբդ: Հպարտ եմ ընկերասիրութեամբդ: Հպարտ եմ վեհանձն բնաւորութեամբդ: Հպարտ եմ քեզմով:
Ամենակարեւորը` հպարտ եւ երախտապարտ եմ «Նժդեհին քոյրիկը» ըլլալովս:
Նարօտ Մերտխանեան
