12.09c
Երեվան
չրք, ապր 17
2006 թուականի 24 ապրիլին հայկական եռագոյնը դարձաւ օտար պետութեան առաջին դրօշը, որ ամէն տարի կը ծածանի Ֆրեզնոյի քաղաքապետարանի շէնքի վրայ։
Այժմ, երբ կրկին կը սկսինք Ցեղասպանութեան զոհերու յիշատակը յաւերժացնող գործընթացը, հարկ է նշել, որ ցեղասպանութեան առնչութեամբ արդարադատութեան ջատագովներն այս օրերուն ոչ այնքան կը յարգեն անցեալի յիշատակը, այլ կ'արձանագրեն փաստ, որ Հայոց ցեղասպանութիւնը կը շարունակուի մինչ օրս։ Փաստօրէն, ցեղասպանութիւնը երբեք չէ աւարտած. ոչ մէկ հռչակագիր, ոչ փոխհատուցում, ոչ հաշտեցում, ոչ այլ ինչ, քան Թուրքիոյ համբերութիւնը, որ կը սպասէ, որ Խորհրդային Միութեան մաս կազմած պետութիւնները, մասնաւորապէս Հայաստանը, անջատուին եւ սկսին ինքնուրոյն ապրիլ, The Fresno Bee-ի համար գրած է հայազգի ամերիկացի փաստաբան Մարշալ Մուշիգեանը։
«Թուրքիան 70 տարի համբերատար սպասած է Խորհրդային Միութեան փլուզման, եւ վերջին 30 տարիներու ընթացքին ան պատրաստած է նաւթով հարուստ խամաճիկ Ատրպէյճանին՝ իր պահանջները բաւարարելու համար: Ատրպէյճանը արդէն գրեթէ երեք ամիս է, որ շրջափակած է 120 հազար քրիստոնեայ հայեր Արցախի մէջ, եւ ատրպէյճանական զէնքերն ուղղուած են Հայաստանի ուղղութեամբ՝ ներառեալ անոր Հռոմէն ալ հին մայրաքաղաք Երեւանի: Թուրք բռնապետ Էրտողանը եւ անոր ատրպէյճանցի կամակատարը՝ յայտնի կաշառակեր եւ բռնակալ Իլհամ Ալիեւը, հասկցած են, որ Հայաստանի եւ անոր ժողովուրդի ոչնչացումը իրենց ընդհանուր առաջնահերթութիւններու ցանկի առաջին տեղը կը գրաւէ:
Այստեղ՝ Ֆրեզնոյի մէջ, մենք ունինք տխրահռչակ ապաշնորհ եւ արմատական քաղաքային խորհուրդ, որ վճռած է վերացնել հայերու որեւէ հետք Ֆրեզնոյի կեդրոնին մէջ: Անցեալ աշնան, անօրինական որոշմամբ, քաղաքային խորհուրդը պատմական հայկական քաղաքին մէջ մնացած երեք հայկական տուները յանձնեց կառուցապատողին՝ բնակարաններու վերածելու համար: Իրենց ինքնութենէն զրկուած եւ վերափոխուած անօթեւաններու ճգնաժամն ակնյայտօրէն լուծուած է: Էրտողանն ու Ալիեւը, վստահ եմ, տպաւորուած էին։
Նահանգապետ Նիւսոմը ապրիլ 24-ը սահմանած է որպէս Ցեղասպանութեան զոհերու յիշատակի օր։ Ան ճիշդ ըրած է, եւ այս քաղաքը... պէտք է աւարտի շրջափուլը եւ Սուրբ Երրորդութիւն հայկական եկեղեցւոյ շրջակայքն ու Լահվոշ հովիտի հացի փուռը հռչակէ պատմական գօտի՝ ներառելով Սարոյեանի թատրոնն ու Սասունցի Դաւիթի արձանը։
Քաղաքապետ Տայերը եւ անոր Պատմական Պահպանման Յանձնաժողովը, ինչպէս նաեւ ձեռնարկութիւններու, ժամանցի, զբօսաշրջային եւ բնապահպանական խումբերը կ'աջակցին այս գաղափարին: Սա ոչ միայն կը պահպանէ Ֆրեզնոյի ժառանգներու համար մնացած երեք տուները, ներառեալ Ֆրեզնոյի ամենահին՝ Վարդանեան տունը, այլ նաեւ կը պատուէ ցեծային խումբը... Ֆրեզնոն հիմնուած է հիմնական հայերու կողմէ, ուստի այն, որ Կեդրոնի հին հատուածը պիտի կոչուի «պատմական» եւ «հայկական» իմաստ ունի։
2023 թուականի ապրիլ 24-ը կրնայ եւ պէտք է տարբերուի անցեալի ապրիլ 24-էն։ Ի հարկէ, քաղաքապետարանի վրայ պէտք է բարձր ու հպարտ ծածանի Հայաստանի դրօշը։ Այն պէտք է ծածանի ամբողջ քաղաքի կեդրոնին մէջ: Այս տարուան ճանաչման գործընթացի մէկ մասը պէտք է ըլլայ Նիւսոմի որոշումը, որ Քալիֆորնիոյ բոլոր բնակիչները պէտք է գիտանան Հայոց ցեղասպանութեան մասին: Այս գիտելիքը անպայմանօրէն կը ներառէ մամուլի ճշգրիտ լուսաբանում առ այն, թէ ինչ կը կատարուի այսօր Հայաստանի եւ Արցախի մէջ՝ անկեղծօրէն յայտնելով, որ Հայոց ցեղասպանութիւնը կը շարունակուի, մինչ դուք կը վայելէք ձեր առաւօտեան սուրճը այս յօդուածն ընթերցելով», - գրած է Մուշիգեան։
