4.09c
Երեվան
հնգ, հկտ 03
Թուրքիոյ «Խորքային պետութեան» մասին խօսակցութիւնները աւելի յաճախակի դարձան Հրանդ Տինքի սպաննութիւնէն անմիջապէս ետք: Տարբեր առիթներով, տարբեր հանգամանքներու տակ թրքական տարբեր խաւերու մօտ «խորքային պետութեան» մասին խօսակցութիւնները հետզհետէ դարձան աւելի աշխուժ: Հրանդ Տինքի սպաննութիւնէն մինչեւ քիւրտ իրաւապաշտպան Թահէր Էլչիի սպաննութիւնը լրատուական տարբեր գործակալութիւններ յաճախ աննկատ, երբեմն թաքուն կերպով խօսեցան այդ մասին բայց «խորքային պետութիւն»ը մնաց ստուերի տակ: Քիչ են ըսողները, որ Օսմանեան կայսրութեան օրերէն սկսեալ գուլիսային պայմաններու տակ գործող համակարգը կը պահպանէ երէկ Օսմանեան բայց այսօր թրքական պետութեան հիմքերը: Թուրքիան այսօր ձեւափոխուելով կը դառնայ՝ Նէօ-օսմանական: Թերեւս բնական է նաեւ, որ երկու հակամարտող էութիւններուն այսինքն Նէօ- օսմանական կառոյցին եւ խորքային պետութեան միջեւ ըլլան բացայայտ հակատեսութիւններ: Հակասութիւնները մեծնալով կը դառնան հակամարտութիւն եւ կ'աճին մութի շերտերու տակ ու տարբեր առիթներով կը խօսուի ձերբակալութիւններու մասին: «Խորքային պետութիւն»ը կը գործէ իր հաշիւներով: Յաճախ հաշուեյարդար կատարելով այն կառոյցներուն հետ, որոնք «կը խանգարեն» թրքական պետութեան ընդհանուր շահերը: Բացի ասկէ երեւելի է նաեւ, որ այս խմորումներու հանգրուանը կրնայ ըլլալ բեկումնային եւ Թուրքիոյ նոր օսմանականութեան ջատագով այս իշխանութիւնները իրենց բոլոր լծակները գործի մղելով պիտի փորձեն իրենց մէջ «լուծարել» քեմալական Թուրքիայէն աւանդ մնացած բոլոր լծակները: Սուրիական տագնապին մէջ երեւելի միջամտութեամբ, քիւրտերու հետ հաշուեյարդար կատարելու փորձերով եւ քեմալական պետութիւնէն մնացած ուժերը իրենց մէջ «հալեցնելով» Նէօ- օսմանական Թուրքիան պիտի դառնայ ինչպէս որ սպասելի է, շրջանին մէջ իսլամութեան անունով խօսող գլխաւոր ուժը եւ արեւմուտքի վստահելի նոր պարիսպը: Այս հանգրուանին Թուրքիան կրնայ ենթարկուիլ մեծ ու փոքր ցնցումներու, որոնց ընթացքին պիտի փորձէ պատգամներ յղել արեւմուտքին յաճախ գործածելով սուրիացի գաղթականներուն խաղաքարտերը: Կը մնայ հարցումը, արդեօ՞ք Պոլիսը ցնցած ահաբեկչական պայթումը այդ պատգամներու հանգրուանին նոր սկիզբ մըն է նկատի ունենալով նաեւ, որ հոն ինկած զոհերուն մեծ տոկոսը օտարազգիներ են:
Թուրքիան մեծ խաղերու հեղինակաւոր ներուժ ունի: Ներքին տուայտանքներու տարբեր շերտերէ անցած Էրտողանի Թուրքիան կը պատրաստուի Օսմանական նոր դրուածքով մտնել տարածաշրջանի կշիռներուն մէջ: Այս հանգրուանին է նաեւ, որ կրնան մեծ հարուած կրել քիւրտերը եւ ազգայնամոլ թուրքերը: Իսկ այս բոլորէն անդին թրքահայերը պէտք է ամէն գնով հեռու մնան ծայրայեղական մօտեցումներէ եւ անհեռատես յայտարարութիւններէ:
«Խմբ.»
