11.09c
Երեվան
ուրբ, ապր 19
Ուաշինկթընի Միջազգային հանրապետական հիմնարկը 22 Նոյեմբերէն 5 Դեկտեմբեր 2021, կատարած է հանրային կարծիքի հարցախոյզ, որով գնահատուած է Հայաստանի բնակչութեան տեսակէտները՝ քաղաքական, տնտեսական եւ ապահովութեան հարցերու մասին: Հետազօտութիւնը նիւթապէս հովանաւորած է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալութիւնը։
Հետազօտութեան հիմնական բացայայտումը այն է, որ բնակչութեան 46 տոկոսը կը կարծէ՝ «Հայաստան կ՛ընթանայ սխալ ուղղութեամբ», մինչդեռ միայն 34 տոկոսն է կարծողը, որ երկիրը կ՛ընթանայ «ճիշդ ուղղութեամբ»։ Ասիկա վկայութիւն է այն մասին, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի յաճախակի պարծենալը, թէ ինք կը վայելէ «ժողովուրդին մանտաթ»ը, երբեք ճիշդ չէ։ Ասիկա զգալի տեղաշարժ է՝ բաղդատած 20 Յունիս 2021-ի խորհրդարանական ընտրութիւններուն վարչապետի կուսակցութեան ստացած ձայներու 54 տոկոսին։ Աւելի կարեւորը՝ անոնց թիւը, որոնք կը կարծեն, որ Հայաստան սխալ ուղղութեամբ կ՛ընթանայ, 21 Մայիս 2021-էն մինչեւ նոյն տարուան Յուլիսը, 20 տոկոսէն բարձրացած է 34 տոկոսի, իսկ Դեկտեմբեր 2021ին՝ 46 տոկոսի։
Այսուամենայնիւ, մէկ այլ կարեւոր հարցումի, թէ՝ «Կը հաւատա՞ք, որ Դուք եւ Ձեզի պէս մարդիկ կրնան ազդել մեր երկրի որոշումներուն վրայ», 66 տոկոսը պատասխանած է այո, իսկ 33 տոկոսը՝ ոչ: Պարզ է, որ ասիկա դրական ցուցանիշ է իշխանութիւններուն համար։
Յաջորդ հարցումը՝ «Դուք բաւարարուա՞ծ էք մեր երկրին մէջ ժողովրդավարութեան զարգացման ընթացքով, թէ՞ ոչ», երկիրը գրեթէ հաւասարապէս բաժնուած է՝ 51 տոկոս՝ այո եւ 47 տոկոս՝ ոչ:
Այն հարցումին, թէ՝ «Ըստ Ձեզի, մեր երկիրը կը կառավարուի մարդոց մեծամասնութեա՞ն, թէ՞ որոշ խումբերու շահերէն մեկնած», 61 տոկոսը ըսած է, որ անիկա կը կառավարուի «որոշ խումբեր»ու շահերու հիմամբ, մինչդեռ միայն 31 տոկոսը ըսած է, որ կը կառավարուի «մեծամասնութեան» շահերէն մեկնած: Ասիկա բացասականօրէն կ՛անդրադառնայ ներկայ իշխանութեան վրայ։
Դրական կողմը այն է, որ հարցադրուածներուն 66 տոկոսը ըսած է, որ «չի վախնար իր կարծիքը բացայայտ արտայայտելէ», մինչդեռ 31 տոկոսը ըսած է, որ կը վախնայ նման բան ընելու:
Այն հարցումին, թէ՝ «Դուք որքանո՞վ բաւարարուած էք հետեւեալ պետական մարմիններու աշխատանքով», ամենաբարձր հաւանութեան արժանացած է Փաշինեանի կառավարութիւնը յաճախակի քննադատող՝ Մարդկային իրաւունքներու պաշտպանի (յանձնակատարի) գրասենեակը (68 տոկոս՝ գոհ եւ 25 տոկոս՝ դժգոհ). ոստիկանութիւն (68 տոկոս՝ ընդդէմ 29 տոկոսի)․ տեղական ինքնակառավարման մարմիններ (63 տոկոս՝ ընդդէմ 33 տոկոսի). զինուած ուժեր (58 տոկոս՝ ընդդէմ 37 տոկոսի)․ Կեդրոնական ընտրական յանձնաժողով (57 տոկոս՝ ընդդէմ 33 տոկոսի) եւ Ազգային ապահովութեան ծառայութիւն (50 տոկոս ընդդէմ 41 տոկոսի)։ Վարչապետի գրասենեակը գրաւած է 7-րդ դիրքը՝ 49 տոկոս՝ գոհ եւ 48 տոկոս՝ դժգոհ։ Հայաստանի խորհրդարանը՝ 16-րդ դիրքը՝ 31 տոկոս բաւարարուած եւ ահռելի՝ 67 տոկոսը դժգոհ։ Ասիկա զարմանալի չէ, քանի որ խորհրդարանի հեռարձակուող նիստերուն յաճախ կը ցուցադրուին գոռգոռոցներու, վիրաւորանքներու եւ ֆիզիքական բռնութեան տեսարաններ, որոնք կ՛աւարտին վարչապետի կուսակցութիւնը ներկայացնող խորհրդարանի ղեկավարութեան կտրուկ հրամաններով՝ անջատել հեռատեսիլային տեսախցիկները՝ քողարկելու համար կռուազան խորհրդարանականներու անկարգութիւնները։
Անդրադառնալով արտաքին քաղաքական հարցերուն՝ հարցապնդուածները, Հայաստանի հետ լաւագոյն յարաբերութիւններ ունեցող Ֆրանսան 92 տոկսով դասած են առաջին դիրք։ Ասոր կը հետեւին Իրան (80 տոկոս), Միացեալ Նահանգներ (77 տոկոս), Չինաստան (75 տոկոս), Եւրոմիութիւն (69 տոկոս), Ռուսիա (64 տոկոս), Վրաստան (58 տոկոս) Մեծն Բրիտանիա (47 տոկոս), այլ (10 տոկոս), Թուրքիա (5 տոկոս) եւ ամէնէն վերջը՝ Ատրպէյճան՝ 3 տոկոս։
«Ո՞ր երկու երկիրները կը նկատէք Հայաստանի համար աւելի կարեւոր քաղաքական գործընկերներ» հարցումին, պատասխանած են՝ Ռուսիա (57 տոկոս), Ֆրանսա (50 տոկոս), ԱՄՆ (38 տոկոս), Իրան (23 տոկոս), Եւրոմիութիւն (5 տոկոս), Չինաստան (5 տոկոս), Վրաստան (3 տոկոս) եւ Հնդկաստան (1 տոկոս):
Ի պատասխան՝ «Ո՞ր երկու երկիրները կը նկատէք աւելի կարեւոր տնտեսական գործընկերներ Հայաստանի համար» հարցումին, Ռուսիա, կրկին, 61 տոկոսով առաջին դիրքը կը գրաւէ, ապա Իրան (40 տոկոս), Չինաստան (29 տոկոս), ԱՄՆ (16 տոկոս), Ֆրանսա (14 տոկոս), Վրաստան (8 տոկոս), Եւրոմիութիւն (7 տոկոս), Հնդկաստան (2 տոկոս) եւ Թուրքիա (2 տոկոս):
«Ո՞ր երկու երկիրները կը համարէք ապահովութեան ոլորտի աւելի կարեւոր գործընկերներ Հայաստանի համար» հարցումին պատասխանած են՝ Ռուսիա (64 տոկոս), Ֆրանսա (32 տոկոս), Իրան (31 տոկոս), ԱՄՆ (26 տոկոս), Եւրոմիութիւն (5 տոկոս), Չինաստան (4 տոկոս), Վրաստան (2 տոկոս) եւ Հնդկաստան (1 տոկոս):
«Ո՞ր երկու երկիրները կը ներկայացնեն ամէնէն մեծ քաղաքական սպառնալիքը Հայաստանի համար»։ Հետազօտութեան մասնակիցները ըսած են՝ Թուրքիա (90 տոկոս), Ատրպէյճան (77 տոկոս), Ռուսիա (15 տոկոս), Մեծն Բրիտանիա (3 տոկոս), Իսրայէլ (2 տոկոս), ԱՄՆ (2 տոկոս) եւ Վրաստան (1 տոկոս)։
«Ո՞ր երկու երկիրները կը ներկայացնեն ամէնէն մեծ տնտեսական սպառնալիքը Հայաստանի համար» հարցումին, հետազօտութեան մասնակիցները ըսած են՝ Թուրքիա (68 տոկոս), Ատրպէյճան (52 տոկոս), Ռուսիա (17 տոկոս), Վրաստան (10 տոկոս), Իրան (4 տոկոս), ԱՄՆ (1 տոկոս), Չինաստան (1 տոկոս) եւ Եւրոմիութիւն (1 տոկոս)։
«Ո՞ր երկու երկիրները կը ներկայացնեն ապահովութեան ամէնէն մեծ սպառնալիքը Հայաստանի համար»: Այս հարցման մասնակիցները ըսած են՝ Թուրքիա (88 տոկոս), Ատրպէյճան (81 տոկոս), Ռուսիա (11 տոկոս), Իրան (2 տոկոս), ԱՄՆ (2 տոկոս), Իսրայէլ (2 տոկոս), Վրաստան (1 տոկոս), Ֆրանսա (1 տոկոս) եւ Մեծն Բրիտանիա (1 տոկոս):
«Ո՞ր երկու երկիրներու հետ պէտք է բարելաւել յարաբերութիւնները Հայաստանի զարգացման համար»։ Հետազօտութեան մասնակիցները ըսած են՝ Ռուսիա (53 տոկոս), ԱՄՆ (35 տոկոս), Իրան (29 տոկոս), Ֆրանսա (25 տոկոս), Չինաստան (15 տոկոս), Եւրոմիութիւն (9 տոկոս), Վրաստան (7 տոկոս), Թուրքիա (5 տոկոս), Ատրպէյճան (4 տոկոս), Հնդկաստան (1 տոկոս) եւ Մեծն Բրիտանիա (1 տոկոս):
Հետազօտութեան յաջորդ հարցումն էր, թէ արդեօք հարցապնդուողները համաձա՞յն են կամ ոչ հետեւեալ երեք հարցումներուն.
1) 73 տոկոսը համաձայն է, իսկ 25 տոկոսը համաձայն չէ, որ «Հայաստան պէտք է երկխօսութիւն սկսի Թուրքիոյ հետ եւ կարգաւորէ երկկողմանի յարաբերութիւնները՝ առաջ քաշելով Թուրքիոյ կողմէ Հայոց Ցեղասպանութեան հետագայ ճանաչման օրակարգը»։
2) 70 տոկոսը համաձայն է, իսկ 27 տոկոսը համաձայն չէ, որ «Հայաստան պէտք է յարաբերութիւններ հաստատէ Թուրքիոյ հետ՝ առաջ քաշելով իր նախապայմանները, ինչպիսին է, օրինակ, Թուրքիոյ՝ Արցախի խաղաղ կարգաւորման գործընթացին չխոչընդոտելը»։
3) 44 տոկոսը համաձայն է, իսկ 53 տոկոսը համաձայն չէ, որ «Հայաստան ոչ մէկ պարագայի պէտք է ձգտի Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւններու կարգաւորման»։
Հարցումին մասնակիցներուն մեծ մասը համաձայն չէ Փաշինեանի այն կարծիքին, թէ Ատրպէյճանի հետ ճամբաներու բացումը ձեռնտու է Հայաստանին։ Հարցումին՝ «Ինչպէ՞ս կ՛ազդէ Հայաստանի տնտեսական զարգացման վրայ երթուղային ուղիներու բացումը Ատրպէյճանի հետ», դրական պատասխան տուած է 27 տոկոսը. բացասական՝ 59 տոկոսը:
Նոյնը կը վերաբերի Թուրքիոյ։ Հարցումին, թէ՝ «Ինչպէ՞ս կ՛ազդէ Հայաստանի տնտեսական զարգացման վրայ երթուղային ուղիներու բացումը Թուրքիոյ հետ», 35 տոկոսը դրական պատասխան տուած է, իսկ 53 տոկոսը՝ բացասական:
Այն հարցումին, թէ՝ «Հայաստանի ապագային համար որքանո՞վ կարեւոր է յառաջիկայ 10 տարուան մէջ արցախեան հիմնահարցին լուծումը», ճնշող մեծամասնութիւնը՝ 96 տոկոսը, պատասխանած է «կարեւոր է», իսկ 3 տոկոսը՝ «կարեւոր չէ»:
Հետազօտութեան հետեւեալ հարցումին՝ «Արցախեան հիմնահարցի լուծման ընդունելի տարբերակը ի՞նչ է»,
- 35 տոկոսը պատասխանած է՝ «Արցախի ճանաչումը՝ որպէս անկախ պետութիւն»։
- 34 տոկոսը՝ «Արցախի միացումը Հայաստանին՝ որպէս Հայաստանի Հանրապետութեան մարզ»։
- 16 տոկոսը՝ «Արցախի ինքնավար շրջանի կարգավիճակի հաստատումը Հայաստանի կազմին մէջ»։
- 11 տոկոսը՝ «Արցախի կարգավիճակի հաստատումը Ռուսիոյ կազմին մէջ»։
- 1 տոկոսը՝ «Ներկայ կարգավիճակի պահպանումը»։
Հարցումին՝ «Արդեօք Հայաստան կրնա՞յ ինքնուրոյն պաշտպանել Ատրպէյճանի հետ իր սահմանները՝ առանց որեւէ այլ երկրի օգնութեան», 46 տոկոսը ըսած է՝ այո, 53 տոկոսը՝ ոչ:
Ի վերջոյ, այն հարցումին, թէ՝ «Ո՞ր երկիրը կը փափաքէիք օգնէր Հայաստանի՝ իր սահմանները պաշտպանելու գործին մէջ», 47 տոկոսը ըսած է Ռուսիա, 18 տոկոսը՝ ԱՄՆ, 14 տոկոսը՝ Ֆրանսա, 8 տոկոսը՝ Իրան, 2 տոկոսը՝ Չինաստան, 1 տոկոսը՝ Եւրոմիութիւն, 1 տոկոսը՝ Մինսքի խումբի բոլոր երեք երկիրները՝ Ռուսիան, ԱՄՆ-ը, Ֆրանսան, իսկ 1 տոկոսը՝ ՆԱԹՕ-ն։
Համաձայն ենք, թէ ոչ, ասոնք հայաստանցիներու պատասխաններն են եւ կը ցոլացնեն անոնց ներկայ մտածելակերպը:
Յարութ Սասունեան
«Քալիֆորնիա Քուրիեր» թերթի հրատարակիչ եւ խմբագիր
www.TheCaliforniaCourier.com
