-4.91c
Երեվան
հնգ, դկտ 18
Հայաստանը, հաւատարիմ մնալով բարեկամութեան եւ փոխվստահութեան մթնոլորտին, «Թրամփի ուղի» նախագիծին մէջ հաշուի առած է Իրանի կենսական շահերը։
Ինչպէս յայտնած է Իրանի մէջ ՀՀ դեսպանութիւնը, այդ մասին յայտարարած է ՀՀ դեսպան Գրիգոր Յակոբեանը իրանական «Թասնիմ» լրատուամիջոցին տուած հարցազրոյցին։
Դեսպան Յակոբեանը հարցազրոյցի ընթացքին խօսած է Հարաւային Կովկասի մէջ հաղորդակցային ուղիներու ապաշրջափակման վերաբերեալ Ուաշինկթընի մէջ ձեռք բերուած պայմանաւորուածութեան իրագործման ընթացքի մասին։
Այս առումով, պատասխանելով լրագրողի հարցին, որուն մէջ վերջինս օգտագործած է «միջանցք» եզրոյթը՝ դեսպան Գրիգոր Յակոբեանը, մասնաւորապէս, նշած է․
«Նախեւառաջ թոյլ տուէք անդրադառնալ Ձեր հարցադրման մէջ օգտագործուած «միջանցք» եզրոյթին։ 2025թ. օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում Հայաստանի, Ադրբեջանի եւ Միացեալ Նահանգների ղեկավարների կողմից ստորագրուած հռչակագրով յստակ ամրագրուած է, որ Ադրբեջանի հիմնական տարածքի եւ Նախիջեւանի միջեւ Հայաստանի տարածքով անխոչընդոտ հաղորդակցութիւնն ապահովուելու է «Թրամփի ուղի՝ յանուն միջազգային խաղաղութեան եւ բարգաւաճման» («Trump Route for International Peace and Prosperity» («TRIPP»)) ծրագրի շրջանակում։ Այսպիսով, Հայաստանի հարաւով անցնող կապուղու պաշտօնական անուանումը հենց TRIPP է, եւ ցանկացած այլ բնորոշում, այդ թւում՝ «միջանցք», հակասում է հռչակագրի տառին եւ ոգուն, որը ստորագրել են Հայաստանի վարչապետը, Ադրբեջանի նախագահը եւ ԱՄՆ նախագահը»,-ընդգծած է ՀՀ դեսպանը։
Ան նաեւ յորդորած է իրանական փորձագիտական եւ լրատուական հանրութեան առաջնորդուելու այս յստակ ձեւակերպմամբ։
Դեսպանը շեշտած է, որ ուաշինկթընեան հռչակագիրը կը նախատեսէ ապաշրջափակել փոխադրային բոլոր հաղորդակցութիւնները՝ ներպետական, երկկողմ եւ միջազգային փոխադրումներու համար՝ հիմնուելով պետութիւններու ինքնիշխանութեան, տարածքային ամբողջականութեան եւ իրաւազօրութեան սկզբունքներու վրայ։
«Պէտք է ընդգծեմ, որ հաւատարիմ մնալով բարեկամութեան եւ փոխվստահութեան մթնոլորտին՝ այս ամբողջ գործընթացի շրջանակում պաշտօնական Երեւանը հաշուի է առել Թեհրանի կենսական շահերը, իսկ զարգացումների վերաբերեալ տարբեր մակարդակներում ընթացել է ակտիւ երկխօսութիւն: Հարկ եմ համարում նաեւ նշել, որ հենց այս սկզբունքներն են այն յենասիւները, որոնք մշտապէս առաջնային են եղել ինչպէս Հայաստանի Հանրապետութեան, այնպէս էլ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան համար, եւ դրանց պահպանումը լիովին համահունչ է մեր երկու պետութիւնների շահերին»,-ընդգծած է ՀՀ դեսպանը։
Անոր խօսքով՝ ապաշրջափակման հետեւանքով Հայաստանը Նախիջեւանի տարածքով երկաթուղային կապ պիտի ունենայ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան հետ, որ աննախադէպ հնարաւորութիւն պիտի ստեղծէ Իրանի համար՝ ուղիղ երկաթուղային հաղորդակցութիւն հաստատելու Վրաստանի հետ՝ կապուելով սեւծովեան նաւահանգիստներուն։ Իր հերթին, Իրանը պիտի դառնայ ՀՀ-ի համար երկաթուղային տարանցիկ ուղի՝ Կեդրոնական Ասիոյ եւ Հեռաւոր Արեւելքի երկիրներու հետ կապուելու առումով: Դեսպանը մատնանշած է, որ կը նախատեսուին լրացուցիչ կապեր Հայաստանի տարբեր շրջաններու միջեւ, որ մեծ նշանակութիւն ունի երկրի ներքին տնտեսական եւ լոճիսթիք համակարգերու համար։
«Կարեւոր է նաեւ, որ «Թրամփի ուղի» նախագծում երրորդ կողմի ներգրաւման հարցում Հայաստանը եւ ԱՄՆ-ն ունեն հաւասար վետոյի իրաւունք, ուստի ցանկացած կողմ միայն Երեւանի եւ Վաշինգտոնի համաձայնութեամբ կարող է ներգրաւուել այդ ծրագրում։ Այժմ Վաշինգտոնի հետ ակտիւօրէն քննարկւում են «Թրամփի ուղի» ծրագրի իրականացման ընդհանուր պայմանները։ Նախատեսւում է, որ Հայաստանում կը գրանցուի հայ-ամերիկեան համատեղ «TRIPP Company»-ն, որը կը ստանայ երկաթուղային, ճանապարհային, նաւթային եւ գազային խողովակաշարերի, ինչպէս նաեւ օպտիկամանրաթելային մալուխների անհրաժեշտ ենթակառուցուածքների զարգացման իրաւունք։ Նախանշւում է, որ արդէն յաջորդ տարի կ՚անցնենք ծրագրի գործնական իրականացման եւ շինարարութեան փուլին»,-մանրամասնած է դեսպանը։
Գրիգոր Յակոբեանը յայտարարած է, որ «Թրամփի ուղի»-ն լիովին համահունչ է Հայաստանի կառավարութեան առաջ քաշած «Խաղաղութեան խաչմերուկ» նախաձեռնութեան եւ պիտի նպաստէ տարածաշրջանային փոխկախուածութիւններու ստեղծման՝ դառնալով կայուն խաղաղութեան կարեւոր գործօն։
«Ուրախութեամբ կարող եմ նշել, որ հաղորդակցութիւնների աստիճանական բացման վերաբերեալ քաղաքական համաձայնութիւններն արդէն տալիս են իրական արդիւնքներ։ Ադրբեջանը հոկտեմբերին յայտարարել է իր տարածքով Հայաստան ապրանքների տարանցման սահմանափակումների վերացման մասին, եւ արդէն ունենք առաջին գործնական օրինակները․ Ղազախստանից Ադրբեջանի եւ Վրաստանի տարածքով երկաթուղով հացահատիկ է տեղափոխուել Հայաստան։ Հայաստանը նոյնպէս բազմիցս հաստատել է իր պատրաստակամութիւնը՝ ինչպէս քաղաքական, այնպէս էլ տեխնիկական առումով ապահոուելու Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի միջեւ բեռների տարանցումն իր տարածքով: Այսպիսով՝ կարող ենք արձանագրել, որ «Թրամփի ուղի» նախագիծը Հայաստանին, Ադրբեջանին եւ ամբողջ տարածաշրջանին առաջարկում է հաղորդակցման նոր, միջազգային աջակցութեամբ ամրացուած մոդել, որը հիմնուած է ինքնիշխանութեան, տարածքային ամբողջականութեան, փոխադարձութեան եւ իրաւազօրութեան սկզբունքների վրայ»,-ըսած է դեսպան Յակոբեանը։
Ան վստահութիւն յայտնած է, որ նախագիծի իրականացումը ոչ միայն պիտի խթանէ տնտեսական համագործակցութիւնը, այլեւ պիտի ամրապնդէ խաղաղութիւնն ու կայունութիւնը ամբողջ տարածաշրջանին մէջ։
