19.09c
Երեվան
երք, հնս 17
Ըստ սննդաբան, բժիշկ Լիտիա Այվազեանի՝ Հայաստանի մէջ երեք հիմնական պատճառներ կան, որոնք կը նպաստեն քաղցկեղներու առաջացման՝ ֆիզիքական աշխուժութեան նուազում, կարմիր միսի շատ օգտագործում եւ միրգ-բանջարեղէնի քիչ օգտագործում:
Սննդաբանը յայտնած է, որ առաջին պատճառը շարժումներու սակաւութիւնն է: Ապացուցուած է, որ բոլոր քաղցկեղներու հաւանականութիւնը 33 տոկոսով կը նուազի, եթէ մարդը ֆիզիքապէս աշխոյժ է:
«2-րդը պատճառը այն է, որ մենք ծնային պատճառով շատ մսամթերք, մանաւանդ կարմիր մսամթերք օգտագործող ազգ ենք: Ի սկզբանէ, մենք չենք ունեցել ծով, ձկների մեծ տեսականի, փոխարէնը աւելի շատ դարեդար պահուել են խոշոր եղջերաւոր կենդանիներ եւ դրանց միսն են օգտագործել: Դրանք բոլորը կարմիր մսեր են եւ կարմիր միսի շատ օգտագործումը կարող է բերել հաստ աղիքի քաղցկեղի, ինչպէս նաեւ շագանակագեղձի քաղցկեղի հաւանականութիւններն է բարձրացնում»,- ըսած է սննդաբանը:
Լիտիա Այվազեանը նշած է, որ հայկական մշակոյթի մէջ չկայ նաեւ շատ բանջարեղէն ուտելու սովորութիւնը: Մինչդեռ, բժիշկի կարծիքով՝ օրական ամենաքիչը 3-5 բաժին բանջարեղեն պէտք է ուտել, իւրաքանչիւր բաժինը մօտ 150-200 կրամ:
«Եթէ ուտում ենք մինչեւ 1 քկ բանջարեղէն, բաւականին շատ բջջանիւթ ենք ստանում: Իսկ Հայաստանը համարւում է այն բացառիկ տեղերից, որտեղ միրգը եւ բանջարեղէնը համարւում են մաքուր: Այնպէս, որ միրգի եւ բանջարեղէնի օգտագործումը շատ կարեւոր է: Ամենաառաջինը, որ իմ խորհրդակցութիւն ժամանակ անում եմ, դա բանջարեղէն եւ միրգ ուտելը գովազդելն է»,- յայտնած է ան:
Ի հարկէ, վերը նշուած պատճառներէն բացի հայերու մօտ քաղցկեղի առաջացման պատճառներէն մէկն է նաեւ թունդ ալկքոհլային խմիչքներու եւ ծխախոտի շատ օգտագործումը: Սննդաբանի համոզմամբ՝ ծխելուն հաւասար մարդու օրկանիզմին վնաս կը պատճառէ ոչ աշխոյժ ապրելակերպը: Այդ պատճառով ան անհրաժեշտ կը համարէ ծխելու դէմ պայքարին զուգահեռ ֆիզիքապէս աշխուժ ըլլալ:
Իսկ թունդ ալքոհլային խմիչքներու օգտագործման վերաբերեալ, Լիտիա Այվազեանը նշած է. «Հայերը դարեդար գինի են խմել, բայց խորհրդային միութեան ժամանակ ռուսական օղի խմելու մշակոյթը տարածուել է մեզ մօտ: Եւ կարելի է ասել, որ մնացած ազգերի համեմատ հայերը շատ են օղի օգտագործում»:
Սննդաբանի տեղեկացմամբ՝ Հայաստանի մէջ կանանց մօտ ամէնէն շատ տարածուած է կրծքագեղձի եւ արգանդի վզիկի քաղցկեղները, իսկ այր մարդոց մօտ՝ շագանակագեղձի քաղցկեղը: Երկու սեռերու մօտ ալ շատ տարածուած է նաեւ հաստ աղիքի քաղցկեղը, որ կարմիր մսի պատճառով է:
Յիշեցնենք, որ նախօրէին Երեւանի Մխիթար Հերացիի անուան պետական բժշկական համալսարանի մէջ քաղցկեղի թեմայով խորհրդաժողովին ՀՀ առողջապահութեան նախարարութեան գլխաւոր ուռուցքաբան Արմէն Տանանեանը յայտարարած էր, որ վերջին 20 տարիներու ընթացքին Հայաստանի մէջ ուռուցքային հիւանդութիւնները մօտ 70%-ով աճած են:
Նիւթը «Թերթ.ամ»էն
