«Արեւելք»ի հարցումներուն կը պատասխանէ հալէպահայ բժիշկ Յարութիւն Նազարեանը:
-Ի՞նչ տեղեկութիւններ ունիք Աֆրինի մասին, տրուած ըլլալով, որ վերջին երկու ամիսներուն այս շրջանին մէջ բուռն մարտեր տեղի կունենային:
-Ինչպէս բոլորս գիտենք, անցնող 50 օրերու ընթացքին Թուրքիան զինուորական գործողութիւն սկսաւ եւ շրջապատեց Աֆրինը: Աֆրինի դէմ յարձակման թրքական բանակին միացած էր նաեւ Թուրքիոյ հովանիին տակ գործող «Ազատ բանակ»ի զինեալները եւ նոյնիսկ «Տահէշ»ի անդամներ, որոնց նկարները երէկ շրջանառութեան մէջ դրուեցան, ուր անոնք «ազատ-համարձակ» ձեւով թալանի կ'ենթարկեն Աֆրինի քաղաքացիներուն բնակարանները:
Թուրքիոյ այս քայլին դիմելու պատրուակը այն էր, որ ան չուզեր Սուրիոյ հիւսիսը քիւրտերու վերահսկողութեան տակ եղող գօտի մը տեսնել:
Հետեւաբար, ան պատրուակելով, որ Աֆրինի մէջ PKK-ի եւ PYD-ի քրտական ահաբեկչական խմբաւորուները կը գործեն, ընթացք տուաւ Աֆրինի վրայ զինուորական գործողութեան մը, եւ ռազմերէն գրեթէ երկու ամիս ետք գրաւեց Աֆրինը:
-Այս առումով որեւէ վտանգ կը սպառնա՞յ Հալէպին: Ի՞նչ կը խօսուի յատկապէս Աֆրինի մէջ թրքական ուժերու երեւումէն ետք, ապահովական մտահոգութիւններ կան ընդհանրապէս կապուած աս վերջին զարգացումներուն, մանաւանդ որ Աֆրինը հեռու չէ Հալէպէն:
-Աֆրինը մօտ քաղաք եղած է Հալէպին եւ տարիներու ընթացքին ան դարձած էր հիմնական քրտաբնակ տարածք, եւ վերջին տարիներուն բաւական զարգացած էր: 2011-ին, երբ սկսան Սուրիոյ հարցերը, քիւրտերը սկսան կամաց-կամաց քրտական հագուստ «հագցընել» Աֆրինին եւ վերջնականապէս անջատել զայն սուրիական պետութենէն: Անոնք, օգտագործելով առիթը, սկսան համագործակցիլ ե՛ւ Սուրիոյ կառավարական բանակին, ե՛ւ «Ազատ բանակ»ին հետ: Այդպիսով անոնք «աղօտ» քաղաքական կեցուածք մը ունեցան եւ շահագործումներ ըրին, իրենց տարածքէն անցնող ինքնաշարժներուն թիւերը փոխել տուին, ապրանքներուն, յատկապէս վառելանիւթի վրայ տուրքեր դրին: Աւելին ընելով անոնք, իրենց շրջաններէն ներս դպրոցներուն մէջ քրտերէն լեզու դասաւանդել պարտադրեցին ու նաեւ Սուրիոյ պետական կրթական ծրագիրը առկախեցին: Այլ գետնի վրայ անոնք սուրիական պետական կեդրոնները փոխարինեցին քրտական կեդրոններով ու վար առին Սուրիոյ դրօշակը:
Այստեղ պէտք է նշեմ, որ Աֆրինի կապը Հալէպի հետ նաեւ տնտեսական-առեւտրական կապ մըն է: Աֆրին յայտնի էր իր ձիթապտուղով եւ անկէ պատրաստուած ընտիր ձէթով ու այդ պատճառով ալ շատ մը հալէպցի վաճառականներ ձէթի առեւտուրով կը զբաղուէին: Երկու քաղաքներուն միջեւ շփում կար եւ առեւտրական կապը որոշակի շարժ եւ եկամուտ կ'ապահովէր երկու քաղաքներուն:
Ու այս առումով ալ յատկապէս Թուրքիոյ Աֆրինի ուղղութեամբ սկսած զինուորական գործողութիւններէն ետք, Հալէպի տնտեսութիւնը, ինչ որ կերպ վնասներ կրեց: Ու հակառակ անոր, որ այսօր Հալէպի մէջ խուճապային մթնոլորտ մը չկայ, սակայն ժողովրդային մակարդակի վրայ, ինչ որ մտավախութիւններ կան, որ Թուրքիան մօտեցած է Հալէպին:
Իսկ երէկ Աֆրինի գրաւումով, արդէն կրնանք բացայայտ կերպով ըսել, որ Թուրքիան կը գտնուի Հալէպէն միայն 40 քիլոմեթր հեռաւորութեան վրայ եւ այս մէկը մտահոգութին կը պատաճառէ Հալէպի ժողովուրդին:
Հիմա շատերու համար մտահոգութիւն է, թէ արդեօք Թուրքիան պիտի շարժի Թալ Ռաֆհաթ գիւղի ուղղութեամբ, թէ ոչ պիտի շարունակէ իր յառաջխաղացքը դէպի Մընպէճ:
Այս հանգամանքները մտահոգիչ են մեզի համար, ու գաղտնիք չէ, որ Հալէպը կրնայ լրջօրէն վտանգուիլ, եթէ թրքական բանակը գրաւէ Թալ Ռըֆհաթը: