21.09c
Երեվան
երք, ապր 16
Յարութ Սասունեան
«Քալիֆորնիա քուրիըր» թերթի հրատարակիչ եւ խմբագիր
Վերջին տարիներուն բազմաթիւ «վարձու գրողներ» վիրաւորական յօդուածներ գրած են Հայաստանի եւ ամերիկահայերու մասին: Այս հակահայ մեկնաբաններէն շատերը կը վարձատրուին Ատրպէյճանի եւ Թուրքիոյ իշխանութիւններուն կողմէ:
Ցաւալի է, որ որոշ երկիրներ կը դիմեն նման աժան հնարքներու՝ իրենց վարկաբեկուած հեղինակութիւնը վերականգնելու եւ ուրիշները նսեմացնելու համար: Այս երկիրները ներքին լուրջ խնդիրներ ունին, որոնք յայտնի են ամբողջ աշխարհին՝ առանց զանոնք հանրայայտ դարձնելու համար ոեւէ մէկուն վճարելու: Ատրպէյճանի եւ Թուրքիոյ կառավարութիւնները միլիոնաւոր տոլարներ վճարած են հանրային կապերու եւ լոպիիստական ընկերութիւններու, Միացեալ Նահանգներու եւ Եւրոպայի մէջ, փորձելով մաքրագործել իրենց արատաւորուած հեղինակութիւնը: Սակայն այս հնարքներով չեն յաջողիր խաբել քաղաքական ղեկավարները՝ Ուաշինկթընի, Լոնտոնի, Փարիզի, Պերլինի եւ Մոսկուայի մէջ: Անոնք քաջատեղեակ են թրքական այս երկու երկիրներու մէջ մարդկային իրաւունքներու ոլորտէն ներս տիրող ծանր իրավիճակէն:
Այսօր ես ինծի պարտաւորուած կը զգամ պատասխանելու յատկապէս յերիւրածոյ յօդուածի մը, որ 5 Փետրուար 2018-ին յայտնուած է «Տէյլի Քոլըր» (Daily Caller) լրատուականի մէջ, որ «Ուաշինկթընի մէջ հիմնուած՝ լուրերու եւ տեսակէտներու ամերիկեան պահպանողական կայքէջ է: Զայն հիմնադրած են քաղաքագէտ Թաքըր Քարլսըն եւ նախկին փոխնախագահ Տիք Չէյնիի խորհրդական Նիլ Փաթէլ»՝ ըստ Ուիքիփետիայի: Քարլսըն հեռացած է կայքէջէն իր՝ Fox News հեռատեսիլային «Թաքըր Քարլսընը այս երեկոյ» ծրագիրին վրայ կենդրոնանալուն պատճառով:
«Տէյլի Քոլըր»-ի մէջ Ռաուլ Քոնթրերասի գրած յօդուածը վերնագրուած է այսպէս. «Հայկական ազդեցութիւնը կը ներկայացնէ ուսուցողական նմուշ մը՝ արտասահմանեան գործակալներու արձանագրութեան արարքին մասին»: Հեղինակը կը մէջբերէ «Ֆորպզ» ամսագրին մէջ 27 Նոյեմբեր 2017-ին հրապարակուած յօդուածէն, որ անհիմօրէն կը պնդէ, թէ «Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբը (ANCA) թէեւ կը նկատուի «հասարակական կազմակերպութիւն» մը, սակայն լայնօրէն յայտնի է, որ անիկա խորապէս կապ ունի ռուսական ազդեցութեան հետ: Յանձնախումբը կը տարածէ Հայաստանի՝ իբրեւ նախկին խորհրդային երկրի մը, երկարատեւ աւանդոյթը, զայն ներկայացնելով իբրեւ անոր նախկին հայրենիքին փոխանորդը»: Այս նախադասութիւնը ամբողջութեամբ սուտ է, քանի որ Հայ Դատի յանձնախումբը չի ներկայացներ Ռուսիոյ կամ ուրիշ որեւէ երկրի մը քաղաքականութիւնը: Յանձնախումբը միայն կը ներկայացնէ ամերիկահայ համայնքի մէկ ստուար հատուածի մը տեսակէտները: «Ֆորպզ» ամսագիրի յօդուածին հեղինակը Ափրիկէի մասնագէտ Մֆոնապոնկ Նսեհն է, որ շատ քիչ բան գիտէ Հայաստանի կամ Հայ Դատի յանձնախումբի մասին:
«Ֆորպզ»-ի հրապարակած անհիմն տեղեկութեան հիման վրայ, «Տէյլի Քոլըր» կը պնդէ, որ «Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբը կը ներկայացնէ Հայաստանի, եւ միջանկեալ, Ռուսիոյ կառավարութեան տեսակէտները։ Առանց արձանագրութեան, այդ մէկը կրնայ խախտել FARA-ի [Միացեալ Նահանգներու օտարերկրեայ գործակալներու արձանագրութեան աքթ] եւ լոպիիստական օրէնքները»։
Քոնթրերաս կարեւոր կը նկատէ այն փաստը, որ Հայաստան Ռուսիոյ հետ ռազմական դաշինք կնքած է, սակայն չի հասկնար, որ Հայաստան այլընտրանք չունի, բացի նման պաշտպանական դաշինքի մէջ մտնելէ: Արդեօք Հայաստան պէ՞տք է անխոհեմօրէն վտանգի ենթարկէ իր գոյութիւնը, երբ օր մը Ատրպէյճան եւ Թուրքիա իրականացնեն իրենց թշնամական եւ սպառնալից յայտարարութիւնները: Քոնթրերաս կ՛անտեսէ այն փաստը, որ Հայաստան նաեւ ունի տնտեսական, քաղաքական եւ ռազմական սերտ յարաբերութիւններ Արեւմտեան Եւրոպայի եւ Միացեալ Նահանգներու հետ:
Քոնթրերաս ուրիշ սուտ մըն ալ կը յօրինէ՝ յիշատակելով ամերիկահայերու նուիրատուութիւնները՝ ուղղուած Միացեալ Նահանգներու քաղաքական թեկնածուներուն։ Ան անհիմնօրէն զանոնք կ՛անուանէ «կասկածելի քարոզչական վճարներ»: Քաղաքական նուիրատուութեան փոքր գումարները տրուած են ANC PAC-ի (Քաղաքական գործողութիւններու կոմիտէ) կողմէ, որ Հայ Դատի յանձնախումբէն անկախ եւ ամբողջութեամբ օրինական կառոյց է։ Ասկէ բացի, կը թուի թէ Քոնթրերաս տեղեակ չէ, որ Հայ Դատի յանձնախումբը 501(c)(4) IRS (Ներքին հարկային ծառայութիւն) մարմին է, որ իրաւունք ունի քաղաքական աջակցութիւն ցուցաբերելու։ Քոնթրերաս Հայ Դատի յանձնախումբի զօրակցութիւնը եւս կ՛անուանէ «հաւանականօրէն ապօրինի»։ Ըստ ամերիկեան օրէնքներու՝ այսպիսի նուիրատուութիւններ եւ զօրակցութիւններ բնաւ ապօրինի չեն…
Այնուհետեւ Քոնթրերաս առաջ կը քաշէ շատոնց ի վեր պարզաբանուած խնդիր մը՝ 2009-ին Ուաշինկթընի մէջ CREW-ի («Քաղաքացիները յանուն պատասխանատուութեան եւ էթիքա»յի կազմակերպութիւն) բողոքը Արդարադատութեան բաժանմունքին, IRS-ին եւ Քոնկրեսին՝ պնդելով, որ Հայ Դատի յանձնախումբը խախտած է FARA-ն՝ չարձանագրուելով որպէս «օտարերկրեայ գործակալ»: Այս բողոքը հանգամանօրէն ստուգուած եւ մերժուած է ինը տարի առաջ…: Քոնթրերաս ազնուութիւնը չունի յայտնելու, որ CREW-ի բողոքը մերժուած է IRS-ի կողմէ:
Քոնթրերաս կը շարունակէ պատմել Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբի՝ Ատրպէյճանի մէջ Մեթեու Պրայզայի իբրեւ դեսպան Ծերակոյտի հաստատումը կանխելու յաջողութեան մասին: Ասիկա մեծ յաջողութիւն է, եւ Հայ Դատի յանձնախումբը արդարացիօրէն կը հպարտանայ այս իրողութեամբ:
Վերջաւորութեան, Քոնթրերաս կը մէջբերէ «Ուաշինկթըն Փոսթ»-ի 2010 թուականի խմբագրականը, որ կը պնդէ, թէ Հայ Դատի յանձնախումբի «լոպիիստական գործունէութիւնը աւելի դժուարացուցած է Հայաստանի եւ Թուրքիոյ, Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ հաշտութիւնը, ատով իսկ նպաստելով Հայաստանի աղքատացման խորացման եւ Ռուսիայէն Հայաստանի գերկախուածութեան»։ Ծիծաղելի է, երբ Քոնթրերասի նման օտարներ, ամերիկեան հրատարակութիւններ, ինչպէս նաեւ Ատրպէյճանի եւ Թուրքիոյ նման թշնամական պետութիւններ հայերուն կը սորվեցնեն, թէ անոնց իսկական շահը ինչ է։ Հայերը բոլորէն լաւ գիտեն իրենց շահերուն մասին։ Անոնք ոչ ոքի դասախօսութեան կարիքը ունին…
Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբին՝ իբրեւ օտարերկրեայ գործակալ արձանագրուելու գծով տուած իր խորհուրդին փոխարէն, Քոնթրերաս ի՛նք պէտք է այդ ընէ՝ Ատրպէյճանի եւ Թուրքիոյ շահերը Միացեալ Նահանգներու մէջ քարոզելու համար…
Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբը եւ ամերիկահայերը պէտք է դատ բանան Քոնթրերասի, «Տէյլի Քոլըր»-ի եւ «Ֆորպզ»-ի դէմ՝ հակահայկական զրպարտութեան մեղադրանքով: «Տէյլի Քոլըր» իր հրապարակած յօդուածի աւարտին նշած է, որ «յօդուածին մէջ արծարծուած տեսակէտներն ու կարծիքները կը պատկանին հեղինակին եւ չեն ցոլացներ «Տէյլի Քոլըր»-ի պաշտօնական տեսակէտը»։ «Ֆորպզ» եւս նման նշում կատարած է իր յօդուածին վերջաւորութեան։ Սուտ լուրերու հրապարակումը զրպարտութիւն է եւ կապ չունի գրողի կարծիքին հետ։ Այս երկու հրատարակութիւնները պէտք է պատասխանատուութեան կանչուին՝ սուտ ու պատիր յերիւրանքներ տարածելնուն համար:
Արեւելահայերէնի թարգմանեց՝ Ռուզաննա Աւագեան
Արեւմտահայերէնի վերածեց՝ Սեդա Գրիգորեան
