image

Սարդը «ղըսմէթ» է. Խաժակ Այնթէպլեան

Սարդը «ղըսմէթ» է. Խաժակ Այնթէպլեան

Այս կիրակի բարի ժպիտ ձեր բոլորին... Ժպտուն դէմքը, ինչպէս գիտէք , դիմացինին տրամադրութիւնը ամբողջութեամբ կրնայ  փոխել, իսկ  ժպտացողին ալ առողջութիւն   պարգեւել:  Ժպիտը կրնայ մարդուն ուժ տալ, վախն ու սարսափը մէջէն հանել նոյնիսկ շատ  մը հիւանդութիւններ բուժել,  ինչպէս որ  տարիներ առաջ     իմ  սարդավախութիւս կրցաւ բուժել :

Շատ մը մարդիկ  սարդավախութենէ կը տառապին:  Arachnophobia կը կոչուի այս տեսակ երկիւղը,  որմէ ես կը տառապէի մինչեւ ասկէ մօտաւորապէս քսան տարի առաջ, երբ տակաւին չէի գիտեր  թէ սարդին հանդէպ յարգանք ունեցող մարդիկ ալ գոյութիւն ունին : Ասոնք այն սարդամոլները  չեն ,  որոնք սարդեր ու կարիճներ կը սիրեն պահել , այլ տեսակ մը նախապաշարում ունեցող մարդիկ են բոլոր անոնց պէս, որոնք կը հաւատան, թէ երբ որ  աղը թափի կռիւը կը սկսի, իսկ տունը  հիւր կուգայ, երբ որ  տնեցիներէն մէկու մը աչքը պաղի  ... Այս տեսակ նախապաշարումները մինչեւ հիմա ինծի  ծիծաղ կը պատճառեն. բայց տարիներ առաջ սարդի մը  հետ կապուած դէպք մը  քիչ մնաց՝ զիս ալ սարդապաշտ պիտի դարձնէր:

Իննսունականներու երեւանեան գիշեր մըն էր    ,  մեր քաղցած փորին ու բարձր ախորժակին կտրուկ հրահանգով  ,  երկու երեք  ժամ քալելէ ետք «Զէյթուն»էն մինչեւ «Պռօշեան» փողոց հասած էինք ու խորովածանոցի մը մէկ անկիւնը նստած  արդէն  չալաղաճին ոսկորները  կը կրծէինք, երբ յանկարծ օդին մէջ կէտ մը նկատեցի , որ կամաց-կամաց վար կը սահէր: Ինքն էր...  առաստաղէն կախուած թելը չէր երեւեր, բայց կէտը երթալով սարդի կերպարանք կ՚առնէր: Խորովածի  կարճահասակ վարպետը  , լայնափոր  մարդուկ մը  , որուն ճաղատը իր եռանկիւնաձեւ մարմնին գագաթը կը կազմէր , կրկէսի հանդիսատեսի մը պէս  խորովածանոցին միւս անկիւնը նստած , սիկարէթ մը ծամծմելով ,   դեղնած  պեխերուն տակէն,  մինչեւ ականջները հասնող  իր  լայն  ժպիտով եւ իր  հաստլիկ վիզը կամաց-կամաց ծալելով, սարդին կը հետեւէր :

 Հազիւ գետնին հասած  մեր սարդը երեւի սարդասարսափ իմ վիճակս նկատեց  ու  առանց երկար բարակ մտածելու իմ կողմս վազեց... Սարսուռ մը  զգացի . մէկէն  տեղէս ցատկեցի ու հազիւ  ոտքս բարձրացուցի...

- Ինչեեեեեեեեեեեե՜ս անում՜

Ոտքս օդին մէջ սառած  մնաց իսկ  եռանկիւն վարպետին  շունչը գոռալէն կոկորդը մնաց ....

- Տօ դու խիղճ չունե՞՜ս , տո ես առաւօտից գիշեր ըստեղ տանջըվում եմ որ երկու կոպեկ փող աշխատեմ , հըմի դու եկել ուզում ես բախտս տրորե՞՜ս:

Ոտքս կամացուկ մը տեղը  դրի ու սարսափած  ոչինչ չհասկնալով ,նստայ տեղս ու սպասեցի մինչեւ որ վարպետը վիզին ծալքերը բանայ ու շունչը տեղը գայ :

-Սարդը բախտ է բերում, բախտ, կամաց-կամաց  հանդարտելով  , գետին ինած սիկարէթը բերանը դնելով եւ  իր կէս ձգած ժպիտը շարունակելով բացատրեց խորովածի կլորադէմք մեր վարպետը : Էսի «տարական » չէ որ սպաննես,  սարդը որ եկաւ  անպայման «ղսմաթդ» իր հետն է   բերում ...

Շունչ մը առի ու  հիսուն կրամ սարդին կենացը խմելով ,  վարպետին շնորհակալութիւն յայտնեցի զիս դարձի բերելուն համար : Սարդը որ մինչ այդ ոտքիս հարուածէն պաշտպանուելու համար ինքն իր մէջ կծկուած էր , զգալով վտանգին հեռանալը , ուղղութիւնը փոխեց ու գնաց  պարապ սեղանի մը տակը մտաւ վարպետին դրամները  փնտրելու:

Քիչ ետք երեք հոգի մտան ներս եւ ուղղակի գացին ու սարդին սեղանը նստան:

-Ինչ ունես-չունես բեր վարպետ , ամենաընտիր արաղը , չալաղաճը , քեապապը...

Վարպետը ոտքի ելաւ , խորունկ շունչ մը առաւ , երանկիւնաձեւ մարմինը կլորցուց , յաղթական ժպիտով մը ինծի նայեցաւ ու գործի անցաւ...

 

Ես մինչեւ այսօր չեմ հասկցած ու չեմ ալ հետաքրքրուած  թէ սարդին ու բախտին միջեւ ինչ տեսակ կապ կրնայ գոյութիւն ունենալ .   բայց  ամէն անգամ որ մէկը փորձէ  սարդ մը   ճզմել , ես այնքան  ուժեղ կը գոռամ, որ դիմացինիս ոտքը  օդին մէջ  կը քարանայ...

Իսկ իմ դէմքիս լայն  Ժպիտ մը  կը ձեաւորուի ...  Նոյն այն ժպիտէն , որ տարիներ առաջ սարդը փրկեց   ոտքիս հարուածէն ու զիս ազատեց սարդի սարսափէն :

Սարդը «ղսմաթ»u  որու կ'ուզէ թող տանի շատ ալ հոգս չէ… Իմ դէմքիս ժպիտը ինծի կը բաւէ…..

 

 Խաժակ Այնթէպլեան