Երբ պատերազմը սիրիահայերին կանգնեցրել էր երկընտրանքի առջև՝ լքե՞լ բնակավայրը, թե՞ տեղափոխվել որևէ երկիր, Ջոզիկյանների ընտրությունը միաշանակ էր՝ Հայաստան, իսկ Հալեպը լքել ստիպված էին, քանի որ կորցրել էին ամբողջ ունեցվածքը: Խաչիկ Ջոզիկյանը կնոջ ու երեք զավակների հետ հաստատվեց հայրենիքում, ժամանակ չունեին երկար մտածելու. Գործել էր պետք: Խաչիկ Ջոզիկյանը նախ «Օգնիր եղբորդ» բարեգործական կազմակերպության մեջ որպես կամավոր ընդգրկվեց, ապա զավակների հետ որոշեց աշխատել զբոսաշրջության բնագավառում:
«Տարիքը նկատի առնելով, նյութական ներդրման բացակայությունը ևս՝ ստիպված ես տուրիստական ճյուղի մեջ աշխատեցի, քանի որ արաբերենին լավ էի տիրապեում: Շրջապատը շատ մեծ էր, սկսեցինք ներգնա տուրիստներ ընդունել, հետևեցինք զանազան դասընթացների, ես ու երկու երեխաներս աշխատում ենք այդ ճյուղի մեջ, բերում ենք տուրիստներ Լիբանանից ու ԱՄԷ-ից»,-Արևելքին պատմում է 65-ամյա սիրիահայը:
Բացի դրանից, նաև Սիրիայի դեսպանատանը կից գործող Սիրիայի համայնքը ներկայացնող մարմնի անդամ է, որի նպատակն է աջակցություն ցուցաբերել բոլոր այն սիրիացիներին, ովքեր իրավաբանական կամ այլ խնդիրների են բախվում: 9 անդամներից բաղկացած մարմնի նպատակն է այնպիսի աջակցություն ցույց տալ, որպեսզի նրանք հնարավորություն ունենան ցանկության դեպքում վերադառնալ Սիրիա: Իսկ շա՞տ են այդպիսի քաղաքացիները, Խաչիկ Ջոզիկյանը պատասխանում է.
«Չենք կարող ճշտել, որովհետև տակավին Սիրիայի վիճակը հանդարտ չէ, ժողովուրդը շատ վնասներ է կրել, բնակարանները քանդված են, գործատեղեր չունեն, չենք կարող ասել՝ քանի տոկոս կվերադառնա Սիրիա: Կան, բայց դեռ հստակ չէ»: Հստակ չէ նաև իրենց որոշումը, բայց որ Հայաստանում ևս կայանում են, սա ցույց է տալիս այն աշխատանքը, որ կատարում են հայրենիքում:
Խոսում է նաև Հայաստանի կողմից Սիրիային աջակցության այն ծրագրի մասին, որն ուղղված է պատերազմական երկրի վերականգնմանը: Սիրիան ժամանակին Հայաստանի կողքին է եղել, այսօր հայաստանը պարտք ունի կատարելու և սիրով է փորձում իրականացնել:
«Հայաստանի կառավարությունը տեղյակ է, որ վերականգման աշխատանքների մեջ ներդրումներ պիտի լինեն, և առյուծի բաժինը վերաշինության ճյուղում հանձնված է Հայաստանին, պատվիրակություն մեկնեց Սիրիա, որպեսզի օգնեն, և հնարավորություն է տրված, որպեսզի Հայաստանի ժողովուրդն իր հնարավորությունների չափով օգնի: Դրանք լինեն սնունդ, առողջապահական աջակցություն, թե ականազերծման աշխատանքներ: Սիրիայի կառավարության կողքին աշխատում ենք և ուզում ենք այս համադրումը ամենալավ ձևով առաջ գնա»,-նշում է հալեպահայ գործիչը:
Նա նշում է, որ հայտարարված են մրցույթներ այն հայ գործարարների համա, ովքեր պատրաստակամ են աջակցել Սիրիային, իսկ ինչ վերաբերում է Հայաստանում հաստատված սիրիահայերին, ապա վերջիններս, նրա համոզմամբ, կարողացել են իրենց դրսևորել, միայն քաղաքական կյանքում դեռ լիարժեք չեն ներգրավված:
«Մի շատ նուրբ հարց կա. Տակավին սիրիահայը լիիրավ ներգրավված չէ հայաստանյան քաղաքական դաշտում, այո, հետևում ենք, պետության հետ ենք, բայց մեզ չի հետաքրքրում՝ ով է եղել, ինչ է եղել ղեկավարությունը: Մենք ներքին խոհանոցին տեղյակ չենք, բայց գոհ ենք, որ փոփոխություններ են տեղի ունենալու, ամեն ինչ լավ պիտի լինի: Օլիգարխ, բան որ օգտագործում ենք, այդքան էլ չի հետաքրքրում սիրիացուն, սիրիացին եկել, իր գլուխն է պահում,մենք աշխատող, ստեղծող ժողովուրդ ենք, երկրի գույնը փոխող ժողովուրդ եղանք: Հայաստանցին և սիրիացին շատ մոտ հարաբերությունների մեջ են, և երկու ներգաղթներն էլ, որ եղել են 46 և 60-ականներին, մեր սիրիահայերն են եկել, տեղավորվել Հայաստանում, դրա համար թե հայաստանցին գրկաբաց ընդունեց, թե սիրիահայը օտար չզգաց»,-ներկայացնում է Հայաստանի ակտիվ քաղաքացին:
Նրա համոզմամբ, սփյուռքի հետ աշխատանքը պետք է շատ ավելի նպատակային լինի, որպեսզի հնարավոր լինի ամրապնդել Հայաստան-սփյուռք կապը բոլոր առումներով, իսկ սփյուռքի նախարարության փակումը ընդունելի կլինի, եթե այն պատճառ չդառնա աշխատանքի ծավալների կրճատման: Բացատրում է այսպես.
«Պետք է լինեն մարդիկ, որոնք լավատեղյակ են գաղութի ներքին կյանքին, օրինակ Հալեպում գործում են երեք կուսակցություն, 11 համայնք, 15 ներկայացուցչություն կա, սփյուռքի նախարարության ներկայացուցիչը, որ գնում է այս քաղաքը, պետք է լավատեղյակ լինի համայնքին, որովհետև բոլորն էլ հին, թրծված մարդիկ են, որոնց հետ պետք է նախ լեզու գտնել, որ փոխհարաբերական կապը ճիշտ ընթանա: Չես կարող գնալ ու քոնը պարտադրել, պետք է նրանց հետ ճիշտ աշխատել, որ ամեն մեկն իր չափով ներդրումը բերի հայրենիքին, և հակառակը»: Այսինքն՝ ըստ նրա՝ սփյուռքի նախարարությունը պետք յուրաքանչյուր երկրում ունենա իր ներկայացուցչությունը, որպեսզի իսկապես հնարավորև լինի օգտագործել սփյուռքի ուժը:
Իսկ եթե որոշվի, որ Սփյուռքի նախարարությունը պետք է ԱԳՆ-ին կից վարչության կարգավիճակ ձեռք բերի, ապա դա չպետք է լինի կրճատումների հաշվին: Նշում է. «Եթե 50 հոգու փոխարեն 10 հոգի աշխատեն, դա սխալ է, որովհետև գործը մեծ է, այսօր եթե ասում ենք՝ Հայաստանում 3 մլն ժողովուրդ կա, դրսում 9 մլն կա, ուրեմն պետք է կարողանալ այդքանին մոտ համապատասխան անձինք ունենա»,-կարծում է Խաչիկ Ջոզիկյանը: