image

Միացեալ ուղղագրութեան հարցով երկու սփիւռքահայ մտաւորականներ հանդէս եկած են նախաձեռնութեամբ

Միացեալ ուղղագրութեան հարցով երկու սփիւռքահայ մտաւորականներ հանդէս եկած են նախաձեռնութեամբ

Պէյրութ եւ Փարիզ ապրող երկու սփիւռքահայ մտաւորականներ միասնական ուղղագրութեան հարցով հանդէս եկած են  նոր նախաձեռնութեամբ։  

Արմենակ Եղիայեան եւ Ռուբէն Յովակիմեան այս առնչութեամբ բաց նամակ մը յղած են ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանին եւ ՀՀ նախագահ Արմէն Սարգսեանին, զորս կը ներկայացնենք ստորեւ.-
  

 

ՈՒՂԵՐՁ

 

«Եթէ ես հայ լինէի, չէի կարող ինձ

  երջանիկ զգալ մինչեւ այն պահը,

քանի դեռ ազգիս թափառական

քարաւանները չեն հաստատուել

 իրենց պապենական հողի վրայ։»

Ջեյմս Օլդրիջ

 

 

Պարոն Նիկոլ Փաշինեան                     Պարոն Արմէն Սարգսեան

    ՀՀ  վարչապետ                                          ՀՀ  նախագահ

 

Ներքոյ ստորագրեալներս որեւէ կուսակցութիւն, քաղաքական, կրօնական կամ ինչ որ խմբակցութիւն չենք ներկայացնում։ Դիմում ենք ձեզ, ի սփիւռս աշխարի ցրուած հայ համայնքի լիիրաւ անդամի հանգամանքով։ Ձեզ ենք ներկայացնում կարեւոր մի խնդիր, որ տասնամեակներ շարունակ վիճարկուել, բայց մոռացութեան գիրկն է ընկել՝  ոմանց խանգարիչ քայլերի հետեւանքով։

 Սահմանների անվտանգութեան, տնտեսական ու ընկերային (սոցեալ), դիւանագիտական ու քաղաքական առաջնահերթ հարցերին առընթեր կան բարոյական արժէքներ, որոնք թոյլ են տալիս ԱԶԳ կոչել տարատեսակ ամբոխների համոյթը։ Մշակոյթն է այդ հրաշք զօրութիւնը, որի առանցքային գործուն ուժը լեզուն է, մեր դարեր ապրած ու յղկուած ՈՍԿԵՂՆԻԿ-ը, որ վտանգի ու տագնապի մէջ է։

Երեւանում կայանալու է   Francophonie-ի  միջոցառումը։ Երեւոյթը պարտաւորիչ է, բայց ժամանակը չէ՞, որ մենք եւս կեանքի կոչենք ARMENOPHONIE-ն եւ զարգացնենք մեր մայրենին՝ նրան տալով իր արժանի տեղը ինչպէս երկրում,   այնպէս էլ  հայաշատ համայնքներում։

Սփիւռքի հետ կապերի եւ հայրենադարձութեան խնդիրները, որ  կենսական են,  հնարաւոր լուծում կարող են ունենալ միայն մեզ տարանջատող լեզուական տարբերութիւնների վերացումով ։

Այս առումով՝ իր մեծ կարեւորութիւնը ունի ազգային միասնական  ուղղագրութիւնը, որը  պարզեցնելու նպատակով  քննարկուել է անցած դարի սկզբներին եւ իր աւարտին է հասել աբեղեանական ուղղագրութեամբ՝ 1922-ին՝ առանց ցանկալի լուծումը բերելու մեր լեզուի իրական պահանջներին, ինչի  հետեւանքով  առաջացաւ խոր խրամատ սփիւռքում  պահպանուած դասականի եւ նորածիլ արեւելահայերէնի միջեւ։ Դա,– ենթադրելի է,–  քաղաքական նպատակներ էր հետապնդում  միեւնոյն ազգի երկու հատուածները  իրարից աւելի հեռացնելու.  եւ այդպէս էլ ստացուեց. այսօր  նրանք իրար չգիտեն եւ չեն ճանանաչում ինչպէս եւ որքան հարկն է ։

Հիմա ժամանակն է այլեւս, որ այդ երկու գրելաձեւերը   իրար մօտենան, եւ համայն հայութիւնը ունենայ մէկ ու միասնական ուղղագրութիւն, ինչպէս էր  մինչեւ 1922-ի չարաշուք երկփեղկումը: Առ այս՝ ճիշտ կը լինի պետական մակարդակով ստեղծել մասնագիտական զոյգ յանձնախումբեր՝  որում  կարողանան աշխատակցել  Հայաստանի ու սփիւռքի  հայագէտները՝ Երեւանի գիտութեան կաճառի լեզուաբանների հետ համատեղ։ Նրանք համեմատելով կիրակութեան մէջ գտնուող  ուղղագրական այլազան՝ արեւելահայ, արեւմտահայ, պարսկահայ տարբերակները,  կարողանան միաձուլել դրանք ու   ստեղծել բոլորի կողմից ընդունելի, որոշ բարդութիւններից պարզեցուած միասնական հայերէն գրելաձեւ, ճիշդ իճչպիսին էր նախախորհրդային դարերում՝ սկսած մեծն Մեսրոպ Մաշտոցից:

Այս ծրագրի իրագործումը կը լինի հայերէնի փրկութիւն, հայրենիք–սփիւռքի մերձեցման հսկայական գործօն եւ կը լինի  համազօր այն յաւիտենական յուշարձանի կերտումին, որ վայել է ազատ  եւ անկախ նոր Հայաստանին։

 

Ռուբէն Յովակիմեան –Փարիզ,  Ճարտարագէտ

Արմենակ Եղիայեան-Լիբանան,  լեզուագէտ