Ակներեւ է, որ այս օրերուն Պէյրութի մէջ հաւաքուած ցուցարարներուն դէմ գործի մղուած ջրցանը աւելի ուժգին է, քան` Յունիս ամսուն Երեւանի մէջ օգտագործուած ջրցանը: Երկու պարագային ալ գետնի վրայ օրակարգ թելադրել փորձող ուժը քաղաքացիական հասարակութիւնն է: Մինչ Երեւանի աքթիւիսթները կը պահանջէին Հայաստանի կառավարութեան կողմէ ելեքդրականութեան հոսանքին վրայ դրուած 7 դրամի թանկացման ջնջումը, անդին պէյրութցիներու պահանջները սկիզբ կ'առնեն ամիսէ մը ի վեր մայրաքաղաքն ու արուարձանները լեցուած աղբերու խնդրին լուծումը: Երեւանի քաղաքացիական հասարակութիւնը ենթարկուեցաւ «խաղի կանոն»ներուն եւ տարբեր հանգամանքներու բերումով աքթիւիսթները ոստիկանութեան ճնշումներէն ետք հեռացան ու վերաբացին 15 օր փակ պահուած Բաղրամեան պողոտան: Երեւանեան հաւաքներու պատկերը ուրուագծուեցաւ քաղաքակիրթ երանգներով եւ զգալի էր, որ «ամէն ինչ վերահսկողութեան» տակ էր, բացի հաւաքի առաջին օրը գրանցուած դէպքերէն, ուր բռնութեան հարուած ստացան նոյնիսկ լրագրողները: Պէյրութի պատկերը բոլորովին տարբեր է: Մինչ քաղաքական կողմեր կը փորձեն յայտարարութիւններ կատարելով մեղմել դրութիւնը, անդին քաղաքացիական շարժումի աքթիւիսթներ կը պահանջեն վարչապետին հետեւաբար, նաեւ կառավարութեան հրաժարականը: Յստակ է, որ Պէյրութի այս ցոյցերուն «խաղի կանոն թելադրող» չկայ, որովհետեւ երկիրը անգլուխ է (առանց նախագահի) եւ համայնքային դրութեամբ ապրող երկրին մէջ վարչապետին խօսքը տիրական չէ հանրութեան բոլոր շերտերուն վրայ: Ապահովական մարմինները բիրտ միջոցներ կը կիրառեն ու մինչեւ այս տողերուն գրուիլը քսանէ աւելի վիրաւորներ կը փոխադրուին հիւանդանոց: Խնդիրը այստեղ միայն աղբը չէ, այլ «քաղաքական աղբ»ը, որուն մասին կը խօսէր նոյնինքն «բարի կամեցողութեան» խորհրդանիշ դարձած երկրի վարչապետը:
Քաղաքական աղբի մաքրութեան տուեալները երեւելի ալ չեն, որովհետեւ շուրջ երեք միլիոն բնակչութիւն ունեցող երկրին միայն 20 հազարը կը մասնակցի այս ցոյցերուն:
Երկիրը ծանր հիւանդ է: Իսկ հիւանդութիւնը համայնքային դրութիւնն է, որուն համարկումը եւ շարունակութիւնը ցանկալի է քաղաքական կարեւոր ուժերուն համար:
Հետաքրքրականը այս ցոյցերուն թայմինկն է, մանաւանդ որ շրջանային ուժեր ամէն գնով կը փորձեն Լիբանանը հեռու պահել սուրիական խնդրի հրդեհներէն:
Երկու մայրաքաղաքներուն միջեւ պարզ համեմատութիւն մը ընելով կարելի է ըսել, որ Պէյրութի ջրցանը կը գործէ բոլորովին այլ հաշուարկներով: Ճիշդ է, որ բռնութեան մակարդակներու միջեւ համեմատութիւն կատարելը անհեթեթ գործ է սակայն երեւելի է, որ Երեւանը կը շնչէ հայրենիքի մը սիրտը ըլլալու ռիթմերով: Երեւանի մէջ ցուցարարներն ու ոստիկանները հարազատներ են: Իսկ Պէյրութի մէջ գործադրուած բռնութիւնը ցոյց կու տայ բոլոր սահմանագիծերը կտրող ատելութիւն` մէկ կողմէ ցուցարաներուն եւ միւս կողմէ ապահովական մարմիններուն միջեւ:
Պէյրութը կրնայ այս ընթացքով քաոսի դռները բանալ, որովհետեւ ժողովուրդին մօտ քաղաքական ղեկավարութեան հանդէպ առկայ ատելութիւնը համատարած քանդումներ ընելու ուժ ունի:
Ու քանդումը նախ մարդուն ուղեղին մէջ է, որ կը ձեւաւորուի ու ապա կը տարածուի տունէ-տուն, մայթէ-մայթ եւ փողոցէ- փողոց:
Նոյն քանդումի ախտն էր, որ Պէյրութը տարաւ 30 տարի տեւած քաղաքացիական պատերազմի: Եւ այսօր ալ այդ պատերազմը «հիմնող» բոլոր տարրերը կան:
Կարեւոր է դիտարկել, որ ի վեր գոյացած «շինծու» խաղաղութեան յանկերգները չեն յաջողած Պէյրութը Լիբանանի սրտին վերածելու:
Պէյրութը շատ-շատերուն համար «պանդոկ» էր երէկ ու պանդոկ է այսօր:
Կը մնայ հարցադրումը, արդեօ՞ք այս քաղաքացիական շարժումը, որուն ձեռնոցները սպիտակ են, պիտի կարողանայ դրական ընթացքներու ճանապարհ մը բանալ, տրուած ըլլալով, որ աղբի, ընկերային-տնտեսական բազմապիսի հարցերու ուժանակները աւելի ուժեղ են, քան` այն ձեռնառումբերը , որոնք 1975-ի առաջին ամիսներուն կը նետուէին նոյն Պէյրութի փողոցներուն վրայ:
Խմբագիր